Ik heb deze blog met het doel geschreven om aan medewerkers in de GGZ over te brengen dat mensen die in psychische nood zijn goede zorg verdienen. Onlangs volgde ik een sessie van de cursus ervaringsdeskundigheid en hierbij ging het over ‘gelijkwaardigheid’ en ‘niet oordelen’. Ik ben zelf opgenomen geweest op een PAAZ en mijn ervaringen staan werkelijk haaks op hetgeen in de cursus aan bod kwam. Het is daarom dat ik hierover wilde schrijven.
Door Nicole Theunissen – 5 april 2025
Opname op de PAAZ, voorjaar 2017
Toen ik in 2017 werd opgenomen heb ik ervaren dat er sprake is van machtsmisbruik in zorgrelaties. Ik werd onder andere gedwongen medicatie te nemen, omdat ik anders een zorgmijder was. Deze medicatie bleek ik later niet te kunnen metaboliseren, waardoor ik er een lichamelijke beperking aan heb overgehouden en ik werd “platgediagnosticeerd”. Mijn lever heeft schade geleden en ik heb spierspasmen waardoor ik regelmatig pijnaanvallen en botox nodig heb. Dit werd destijds overigens gezien als simulatie.
Ik wist dat ik last had van een acute stress stoornis ten gevolge van stalking. Dat werd genegeerd. Ik vroeg om EMDR, hetgeen werd geweigerd en mijn telefoon werd ingenomen, wat mijn enige contact met mijn dierbaren was.
Mensen die bewegingsdrang hadden vanwege de medicatie die ze voorgeschreven hadden gekregen, moesten van de verpleging stilstaan want ze werden er zenuwachtig van, of ze moesten naar hun kamer. Ik wist dat ze last van bijwerkingen hadden. Ik zag mensen lopend de PAAZ opkomen, en schuifelend als een Parkinsonpatiënt de afdeling over gaan. Ik had het idee dat iedereen op die PAAZ iets van antipsychotica kreeg.
Verpleging zat altijd tijdens de maaltijden bij ons aan tafel. Als er dan iemand met een eetstoornis aan tafel zat, werd daar geen rekening mee gehouden en vertelde de verpleging zelf ongeremd over het dieet dat ze volgden.
Ik heb verhalen gehoord van mensen die onder dwang van een psychiater hun huis hebben verkocht. Die platgespoten werden omdat ze met hun armen over elkaar zaten, en de psychiater vond dat ze zich afsloten, want hij was een ‘expert’ in non-verbale communicatie.
Een man, die in een oorlog had gevochten, en getriggerd werd door de kleur van tomatensoep, moest zich niet aanstellen. Hij vroeg naar EMDR-behandeling. Volgens de verpleegkundigen werd dat niet gegeven, maar ik zag precies op dat moment de psycholoog met de EMDR-kit langslopen.
Een vrouw die volledig verlamd raakte tijdens stress, werd door de verpleging uit haar kamer gesleept onder haar armen. Bij de balie, waar we allemaal in de rij stonden voor onze medicatie uit een bekertje, werd tegen haar getrapt door een verpleegkundige, omdat ze niet kon opstaan. Ze had verlammingsverschijnselen door stress. De verpleegkundige bleef maar tegen haar aantrappen. Het geweld wat werd gebruikt was niet om aan te zien. Ze hesen haar omhoog, gooiden de medicatie in haar keel, en sleepten haar aan haar armen weer terug naar haar kamer. Ik was verbijsterd. Ook hoorde ik constant verhalen van mensen die traumabehandeling wilden, maar dat werd geweigerd.
Er was ook een verpleegkundige die dreigde met de isoleercel als je niet met mes en vork at.
Mannen die psychotisch waren, zaten bij misbruikte vrouwen op dezelfde afdeling. Veel van die mannen waren seksueel ontregeld en vielen de vrouwen lastig.
Ik was zo gedrogeerd door medicatie, dat ik ook op de plek stond te trappelen (Opmerking MitN, zie minuut 1.46 van deze video van MISSD voor ondersteunend beeldmateriaal). Alle bijwerkingen die ik deelde, werden genegeerd. Later bleek ik een genafwijking te hebben voor een bepaald medicijn, waardoor ik een leververvetting opliep. Ik liep zonder nog enig besef van decorum met mijn onderbroek op de knieën en de broek eroverheen en ik was zo gedrogeerd dat ik van de linker muur tegen de rechtermuur botste, op weg naar het aanlooplokaal. Totaal gedesoriënteerd was ik. Mijn mondhoek ging hangen, waardoor de koffie uit mijn mond liep. Mijn lichaam begon spastische bewegingen te maken, en toen werden er nog meer middelen uit de kast getrokken, anti-epileptica, anti-Parkinsonmiddelen. Ik had ik weet niet hoeveel diagnoses. Door de medicatie vergat ik nog veel meer en werd ik incontinent. Ik werd ‘een dood paard’ genoemd maar was vooral suf van de antipsychotica. Een sociaal psychiatrisch verpleegkundige zei tegen me dat ik normaal kon gaan doen, of dat hij zou me anders in ‘De klomp’ zou gooien, waar daklozen en verslaafden bij elkaar zaten. Dat ik juist door de door hun zelf toegediende voorgeschreven medicatie zo gedrogeerd was, leek hij niet te beseffen.
Macht werd op de PAAZ misbruikt door zowel psychiaters, arts-assistenten, als sociaal psychiatrisch verpleegkundigen.
Er werd geruzied over mijn diagnoses. Ik zou een depressie hebben en moest een trap onder mijn kont hebben, maar ik had trauma en een burn-out en hoe meer ze me onder druk zetten, hoe meer mijn linker lichaamshelft uitval begon te vertonen.
Ik draaide vlechtjes, was helemaal terug in mijn kindertijd. Medicatie kreeg ik op de afdeling en werd ook naar huis gestuurd. Ik kreeg daarvan de schuld, want ik was dat natuurlijk aan het opsparen om een suïcidepoging mee te doen.
Toen ik eens bij mijn huisarts was, en ik jeuk had onder mijn huid, en beschreef dat het aanvoelde alsof er beestjes kriebelden, zei de huisarts dat ze de psychiater ging bellen. Ik durfde niets meer te zeggen uit angst dat er weer een oordeel of diagnose of stoornis aan vast zou zitten. Ik legde nog uit dat ik snapte dat er geen beestjes kriebelen onder mijn huid, maar dat ik het beschrijvend bedoelde. Ik werd niet gehoord. Ik ken de vraag nog wel uit de interviews die ik zelf ooit als psycholoog afnam over psychotische ervaringen, dat mensen denken dat er beestjes onder hun huid kriebelen. Dus ik wist ook dat ze daar meteen aan dacht. Hoeveel ik ook uitlegde, het maakte niet uit, geloofd werd ik niet.
Als ik door de medicatie een afspraak vergat, was ik die ‘splittende borderliner’. En zo ging het door. Ik ben uiteindelijk 2 jaar op de PAAZ en 1 jaar in hun psychiatrisch hostel geweest.
Pas na 2 jaar, toen ik met uitvalsverschijnselen, spasmen in mijn nek, wang en gezicht en een hangende mondhoek op de eerste hulp belandde, zei de dienstdoende neuroloog dat ik alle medicatie per direct moest stoppen. De psychiater ging sputterend akkoord.
Ik ging voor hulp naar de PAAZ, maar kwam er lichamelijk beperkt uit. Daardoor woon ik nu in een gehandicaptenflat en kan met mijn linkerarm nagenoeg niets meer.
Mijn ervaring is dat machtsmisbruik en machtsongelijkheid een grote rol speelt op de PAAZ en in de GGZ. Ook toen ik er nog werkte. Psychiaters noemden psychologen en sociaal psychiatrisch verpleegkundigen hun voetvegen.
Er is geen sprake van gelijkwaardigheid, écht luisteren. Oordelen werd de hele dag gedaan over ons, de patiënten, maar ook bij collega’s onderling werd gegokt over welke diagnose de ander zou hebben. Gezamenlijke besluitvorming was er niet, wel dwang en drang. Kwetsbaarheid werd meteen gepathologiseerd.
Ik ging naar de PAAZ om te normaliseren dat ik angst had vanwege stalking, maar ik kwam er zwaar gedrogeerd en met ettelijke diagnoses van terug. De DSM, daar heb ik geen vertrouwen meer in en in hulpverlening al helemaal niet meer.
Als je antipsychotica krijgt dan moeten er regelmatig ter controle hartfilmpjes worden gemaakt, zeker omdat ik een lekkende hartklep heb. Dat werd niet gedaan. Ik was een lastige, te mondige patiënt.
Er was een dame die door psychiatrische medicatie dezelfde uitslag had in haar urine, alsof ze drugs had gebruikt. Ze geloofden haar niet dat ze niet gebruikt had. Aan haar woorden werd geen waarde gehecht.
Op een avond stond een patiënte urenlang koffiekannen, theekannen, stoelen en tafels tegen mijn deur te gooien. Ik kon mijn kamer niet af, omdat ze die op slot doen ’s nachts. Ik was doodsbang. Gelukkig hadden ze me die dag de telefoon niet afgepakt en kon ik mijn vader bellen. De verpleging zat op de gesloten afdeling, achter een vissenkom, zo noemden wij dat; een met glas beschermd kantoor. Ik zat op de open afdeling, waar de balie gewoon open was. Ze hadden pas na een uur door dat er iets aan de hand was. Terwijl wij doodsangsten uitstonden, zaten zij gezellig met elkaar aan de koffie in de vissenkom.
Ik heb een totaal andere kijk gekregen op psychiatrisch zorg, dat waar mijn hart sneller van ging kloppen, waar ik jaren voor gestudeerd heb. Psychotrauma had mijn grote interesse. Maar wat ik heb gezien, is dat kwetsbare mensen als beesten worden behandeld. De isoleer was er gewoon nog, en soms werden mensen door verpleegkundigen en bewaking tegen de grond gewerkt en naar de isoleer gebracht. Of dat altijd op die manier nodig was, betwijfel ik zeer.
Naderhand woonde ik een jaar in een psychiatrisch hostel. Eén van mijn maatjes dissocieerde ook regelmatig. Als ik de verpleging erbij ging halen, dan werd gereageerd met: ‘ach, dat is…..maar’. Ik legde dan maar een koud washandje op haar hoofd en pakte de sigaret uit haar handen en vroeg haar van alles te benoemen wat ze zag, voelde en hoorde. Verpleging vond dat ze zelf naar kantoor moest komen, maar ze kon helemaal niet lopen vanwege spierzwakte ten gevolge van dissociatie.
Naast dat we trauma’s kunnen oplopen in ons leven, door wat onze ouder, kinderen op school, narcistische exen of anderen ons kunnen aandoen, is de GGZ een plek waar mensen zeker ook trauma’s op kunnen lopen. Juíst door de mensen aan wiens zorg ze zijn vertrouwd en die kennis van zaken zouden moeten hebben.
Iemand die niet meer kan plannen door Post traumatische Stress Stoornis, ‘een dood paard’ noemen, is hetzelfde als tegen een blinde zeggen of even voor te lezen wat ergens staat. Kennis van trauma bij intensieve thuisbegeleiding is mijns inziens onontbeerlijk. Klachten die ik had, werden gezien als onwil en niet als onvermogen. Als iemand zich een beetje verdiept had in trauma en het brein, dan zouden ze weten dat bij veel stress de prefrontale cortex offline gaat en dat primitieve hersendelen het overnemen. De prefrontale cortex is nodig voor planning en organisatie, en daar gaat het mis. Dat is geen onwil, dat is onvermogen!
Mijn advies aan de psychiaters, psychologen, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen en verpleegkundigen van de PAAZ:
Luister écht naar mensen, zonder in je hoofd klachten meteen aan een psychiatrische diagnose te hangen. Luister ook naar patiënten als ze bijwerkingen van medicatie rapporteren. Heb oog voor de onderlinge dynamiek tussen patiënten. Maak bijvoorbeeld aparte afdelingen voor misbruikte vrouwen en ontregelde mannen zodat iedereen veilig is. Luister naar de patiënt die aangeeft een acute stress stoornis te hebben, als die zichzelf goed kent.
Traumasensitief werken is overal belangrijk; op scholen, in ziekenhuizen, bij de huisarts, tandarts, maar in de GGZ, waar de mensen zouden moeten zitten met het meeste verstand van deze stoornis, al helemaal. Hou rekening met hormonen bij vrouwen, overgangsklachten. En ben je bewust van de mogelijkheid van genafwijkingen of lactose-intoleranties bij het uitschrijven van medicatie. Erken je fouten, zeg ‘sorry’ als je je hebt vergist. Twijfel niet aan het verhaal van een patiënt als die zegt thuis mishandeld te worden. Trek geen partij voor een mishandelaar omdat je ‘begrijpt’ dat de persoon in kwestie de ander ‘het bloed onder de nagels vandaan haalde’. Leg de schuld waar hij hoort: Bij een stalking hoort de schuld bij de stalker, bij een mishandeling is de mishandelaar degene die grensoverschrijdend is geweest, en bij aanranding ook. Praat niet de persoon die het overkomen is diagnoses aan, maar kijk naar de context. Haal de schuld weg bij het slachtoffer in plaats van hen de schuldige te maken door hen alle diagnoses en medicatie te geven. Kijk naar het systeem waar iemand uit komt en neem dat mee en wees heel voorzichtig met het strooien van diagnoses, die kunnen iemand een leven lang achtervolgen, staan in hun dossier en zorgen ervoor dat mensen steeds opnieuw anders worden bejegend.
En vooral: ‘Stop met victim blaming!’
***Deze blog verscheen voor het eerst op Mad in the Netherlands, 5 april 2025***
Mad in the Netherlands presenteert blogs van een diverse groep schrijvers. Deze berichten zijn bedoeld als een openbaar forum voor discussie over de psychiatrie en haar behandelingen. De geuite meningen zijn die van de schrijvers zelf.
Zie over dit onderwerp ook de pagina kritische geluiden op onze website.
