Afbouwen psychiatrische medicijnen

Belangrijk

Alle afbouwgidsen adviseren dat psychiatrische medicijnen nooit abrupt mogen worden stopgezet, tenzij er een zeer groot risico bestaat op een acute ernstige ziekte bij voortzetting.

Disclaimer

Mad in the Netherlands (MIA Global) geeft geen medisch advies met deze bronsectie en doet geen aanbevelingen met betrekking tot het starten of stoppen met psychiatrische medicijnen. Mad in the Netherlands verstrekt onderstaande informatie met het oog op geïnformeerde toestemming. De keuze voor het al dan niet nemen van psychiatrische medicatie is een individuele keuze. Het proces van het verminderen of afbouwen van psychiatrische medicatie is risicovol en kan bijzonder gevaarlijk zijn als het sneller gedaan wordt dan het lichaam aankan. Het is derhalve belangrijk dat u en uw naastbetrokkenen vooraf tijd vrijmaken om zo goed mogelijk geïnformeerd te raken.

Inleiding

Wanneer iemand langdurig bepaalde medicijnen gebruikt, bestaat de kans dat deze er afhankelijk van wordt. Een lichaam went aan het psychiatrisch medicijn en heeft een steeds hogere dosis nodig om hetzelfde effect te ervaren. Deze gewenning (tolerantie) leidt tot lichamelijke afhankelijkheid. Lichamelijke verslaving uit zich in ontwenningsverschijnselen als met het middel wordt gestopt. Wanneer iemand een onweerstaanbare behoefte (verlangen) naar het effect van bepaalde psychofarmaca heeft, is er sprake van geestelijke afhankelijkheid. Wie psychisch verslaafd is, wil het middel steeds weer nemen. Lichamelijke afhankelijkheid op zich vormt dus geen verslaving, hoewel het wel gepaard kan gaan met verslaving. Voor patiënten die hun psychofarmaca steeds ingenomen hebben zoals voorgeschreven door hun voorschrijver geldt dat ze lichamelijk afhankelijk zijn en niet verslaafd. Als iemand ineens stopt met het gebruiken van een lichamelijk verslavend medicijn, kan dit tot heftige klachten leiden. Geleidelijk (hyperbolisch) afbouwen is een veiligere optie. Andere woorden voor afbouwen (withdrawal) zijn: terugtrekken, onttrekken, afbouwen, ontwennen, afkicken en geleidelijk stopzetten.

Opbouw pagina

Op deze pagina vindt u informatiebronnen over het afbouwen van psychiatrische medicijnen.

Wilt u meer weten over onttrekkingsverschijnselen tijdens of na afbouw dan kunt u hier terecht. Artikelen met het thema psychofarmaca vindt u hier.

Informatie per medicijntype

Een algemeen beginsel bij het verminderen of stoppen van psychiatrisch medicijnen is als volgt. Maak een kleine verminderingsstap en monitor uzelf/de patiënt op ontwenningsklachten en destabilisatie-effecten. Vervolgens moet men eerst zorgen voor stabiliteit voordat er nieuwe reducties worden gemaakt. Dit gegeven blijft gedurende het hele proces belangrijk. Afbouwstappen zullen waarschijnlijk steeds kleiner en kleiner gemaakt moeten worden naarmate men verder raakt in het proces (hyperbolisch). Dit vanwege de optredende onttrekkingsverschijnselen die vaak toenemen in de laatste stappen. Daarom zullen de laatste dosiswijzigingen voordat volledig gestopt kan worden zeer minimaal zijn. Zie dit artikel.

  • Antidepressiva– Gebruikt bij de behandeling van depressie, soms ‘off-label’ voorgeschreven voor paniekstoornis, obsessieve compulsieve stoornis (OCS), neuropathische pijn (zenuwpijn) of posttraumatische stressstoornis (PTSS). Bekende voorbeelden zijn Amitriptyline, Citalopram, Paroxetine, Mirtazapine, Venlafaxine, Sertraline of Escitalopram.
  • Antipsychotica– Gebruikt bij de behandeling van psychotische ervaringen. Soms voorgeschreven voor bipolaire depressie, ernstige angst of slaapproblemen. Bekende voorbeelden zijn Quetiapine, Risperidon, Olanzapine, Haloperidol, Clozapine, Aripiprazol
  • Benzodiazepinen (wordt gepubliceerd zodra beschikbaar) – Meestal voorgeschreven voor angst. Het middel kan kortwerkend (hypnotisch) of langwerkend (anxiolytisch) zijn. Veelvoorkomende voorbeelden zijn lorazepam (Ativan) en alprazolam (Xanax).
  • Stemmingsstabilisatoren (binnenkort beschikbaar) – Voorgeschreven voor bipolaire stoornis (manische depressie) of manie. Bekende voorbeelden zijn lithiumcarbonaat (Lithonaat) en lamotrigine (Lamictal).
  • Stimulerende middelen (wordt gepubliceerd zodra beschikbaar) – Gebruikt bij de behandeling van ADHD (aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit). Bekende voorbeelden zijn methylfenidaat (Ritalin) en amfetamine (Adderall).

Podcasts

Mad in America Radio organiseert audiopodcasts die een alternatief perspectief bieden op geestelijke gezondheid en psychiatrie. Hieronder vindt u een selectie van podcasts rondom het thema afbouwen van psychofarmaca. Inmiddels zijn er meer dan 150 afleveringen van Mad in America Radio gemaakt over diverse onderwerpen. Er is tevens een MIA-app beschikbaar met alle audio-interviews. Wilt u hier meer over weten kijk dan hier.

MIA Radio - Jim van Os & Peter Groot

https://www.madinamerica.com/2021/08/jim-van-os-peter-groot-assessing-antidepressant-withdrawal-methods-rcts-fall-short/

Professor Jim van Os en dokter Peter Groot over hun laatste onderzoek naar de effectiviteit van taperingstrips om mensen te helpen van antidepressiva af te komen. Jim van Os is hoogleraar Psychiatrische Epidemiologie en Publieke Geestelijke Gezondheid aan het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Peter Groot werkt bij het User Research Center van het UMC Utrecht. Ze zijn allebei betrokken bij de ontwikkeling en studie van taperingstrips. Deze voorverpakte doseringstabletten zijn ontwikkeld om geleidelijk afbouwen van psychiatrische medicijnen te vergemakkelijken. In dit interview door MIA-podcast wordt hun laatste onderzoek naar ‘Taperingstrips in de praktijk’ besproken.

MIA Radio - Anne Guy

https://www.madinamerica.com/2021/04/how-therapists-can-help-with-drug-withdrawal-an-interview-with-anne-guy/

Anne Guy is lid van de raad voor evidence-based psychiatry (CEP) en werkt samen met het secretariaat van de All-party Parliamentary Group for Prescriptiond Drug Dependence. Ze is de hoofdredacteur en auteur van "Guidance for Psychological Therapists: gesprekken mogelijk maken met cliënten die voorgeschreven psychiatrische medicijnen gebruiken of stoppen" (zie www.prescribeddrug.info). Dr. Guy is een praktiserend psychotherapeut waarbij ze haar cliënten onafhankelijk van een diagnosemodel hulp aanbiedt. In deze podcast komen aan de orde: de terugtrekking van psychiatrische medicatie, problemen door de over-afhankelijkheid van het biomedisch model binnen de psychiatrie, het verschil tussen “verslaving” en “afhankelijkheid” en begeleiding zonder begrenzing door het stellen van diagnoses.

MIA Radio - Jill Nickens

https://www.madinamerica.com/2021/02/jill-nickens-akathisia-alliance-education-research/

Deze Mad in America-podcast richt de aandacht op door medicijnen veroorzaakte acathisie met Jill Nickens. Jill is de president en oprichter van de Akathisia Alliance for Education and Research, een non-profitorganisatie gevormd door mensen die persoonlijke ervaring hebben met acathisie. Inmiddels omvat de groep biochemici, psychologen, verpleegkundigen, advocaten, bedrijfseigenaren en anderen die acathisie, suïcidaliteit en verwoestende persoonlijke verliezen hebben doorleefd. Dit is deels een gevolg van een gebrek aan bewustzijn bij medische professionals. Acathisie is een uiterst verontrustende neurologische aandoening die ernstige opwinding, een onvermogen om stil te blijven en een overweldigend gevoel van angst veroorzaakt. De symptomen zijn zo afschuwelijk dat mensen er direct suïcidaal van kunnen worden en het wordt voornamelijk veroorzaakt door voorgeschreven medicijnen. De Akathisia alliance (zie www.akathisiaalliance.org) is opgericht om te informeren en het bewustzijn te vergroten om zodoende het risico op het ontwikkelen van acathisie te minimaliseren.

MIA Radio - Adele Framer

https://www.madinamerica.com/2020/11/surviving-antidepressants-adele-framer/

Adele Framer, ook bekend onder de naam Altostrata, is de oprichter van www.survivingantidepressants.org, een kritische en uitgebreide peer-support website met duizenden mensen die hun weg zoeken of gezocht hebben in het ontwenningsproces van psychiatrische middelen. De site is een informatiecentrum over het onderwerp, waarbij methoden voor het veilig afbouwen en herstellen van medicijnen worden belicht en medemenselijkheid wordt gegeven aan degenen die lijden onder ontwenningsverschijnselen. Framer is door persoonlijke ervaring tot haar expertise gekomen. In 2004, na drie jaar op 10 mg paroxetine, ging ze onder medisch toezicht weg en kreeg ze ontwenningsverschijnselen die haar arts als terugval beschouwde. Vervolgens bezocht ze meer dan 50 psychiaters, maar kon niemand vinden die bekend was met het afbouwen van antidepressiva. Haar eigen onderzoek naar het onderwerp, inclusief close readings van tijdschriften en FDA-aanbevelingen, leidde haar in 2011 tot de oprichting van Surviving Antidepressants.

MIA Radio - Laura Delano

https://www.madinamerica.com/2018/05/laura-delano-connecting-people-inner-compass-initiative/

Sinds Laura Delano "ex-patiënt" is geworden, schrijft en spreekt ze over haar persoonlijke ervaringen en over de bredere sociale en politieke kwesties die de kern vormen van "geestesziekte" en "geestelijke gezondheid". Ze schreef uitgebreid over haar persoonlijke reis op haar, nu gearchiveerde website, Recovering from Psychiatry. Ze heeft zowel binnen als buiten de geestelijke gezondheidszorg gewerkt. In januari 2018 lanceerde Laura het ‘Inner Compass Initiative’ (ICI) en ICI's ‘The Withdrawal Project’ , waarvan ze de uitvoerend directeur is. Ze gaat uit van het idee dat de donkerste delen van onszelf vaak onze beste leraren zijn. In dit interview kregen we tijd om te praten over Laura's persoonlijke ervaringen met het geestelijke gezondheidssysteem en wat haar ertoe bracht het ‘Inner Compass Initiative‘ en ‘The Withdrawal Project’ op te richten.

Algemene bronnen

  • Interessante internationale websites waaronder een aantal die gericht zijn op collegiale steun, afbouwinformatie, onttrekkingsverschijnselen en psychofarmaca vindt u hier.
  • Twee uitgebreide websites aanbevolen om te bekijken alvorens u start met afbouwen zijn MIND UK en The Withdrawal Project. Er staat veel relevante informatie op om beter te kunnen kiezen of u wilt afbouwen, hoe u dit aan kunt pakken, afbouwmethodes, onttrekkingsklachten, mogelijkheden om meer grip op de klachten te krijgen en mogelijke gevaren.
  • Toelichting met een verwijzing naar recente richtlijnen voor het afbouwen en stoppen met psychiatrische medicijnen, opgesteld door de vooraanstaande onderzoekers Mark Horowitz en David Taylor vindt u in dit artikel op Mad in America. Het is aan te bevelen om de website van Dr Mark Horowitz te raadplegen. Hij heeft het verantwoord afbouwen van psychiatrische medicijnen als hoofddoel van zijn onderzoekswerk. Er staan relevante onderzoeken van hem en collega’s en relevante artikelen in de media op zijn website.
  • Schadebeperking bij afbouwen van psychofarmaca’ is de Nederlandse vertaling van ‘Harm Reduction Guide, Coming off psychiatric Drugs’. Deze gids is samengesteld door Will Hall (Amerikaanse ervaringsdeskundige, coach, trainer en schrijver) aan de hand van informatie samengebracht door het Icarus Project en het Freedom Center. In deze gids delen (oud)gebruikers van psychiatrische medicijnen alle bekende en vindbare informatie over het afbouwen van psychofarmaca. Doel is om zo mensen een weloverwogen keuze te kunnen laten maken of ze willen reduceren en hen, indien ze daarvoor kiezen, op weg te helpen om hun afbouwproces zo goed mogelijk te laten verlopen. Er is ook een Engelstalige versie in de vorm van een luisterboek. Will Hall is tevens host van Madness Radio; Voices And Visions from Outside Mental Health.
  • Mad in America is actief in meerdere landen. Zo kunt u bijvoorbeeld op Mad in (S)pain een flinke selectie Spaanstalige artikelen over psychofarmaca vinden en op Mad in Brasil bijdrages in Portugees. Mocht u een andere taal dan het Engels of Nederlands beter machtig zijn, dan is het interessant om eens te klikken op het menu ‘Mad in the World’ op onze website.
  • Op Mad in Italy vindt u een samengevatte vertaling door Laura Guerra en Fioriti Editore van Dr. Peter Breggin zijn boek: ‘Psychiatric Drug Withdrawal: A Guide for Prescribers, Therapists, Patients and Families’. Dr. Breggin wordt “Het geweten van de psychiatrie” genoemd vanwege zijn decennialange succesvolle inspanningen om het veld te hervormen. Hij bekritiseert psychiatrische medicijnen en ECT, en promoot meer zorgzame, empathische en effectieve therapieën. Op Mad in America staan diverse bijdragen van hem.
  • Mad In America publiceerde een serieversie van Peter Gøtzsche’s boek, Mental Health Survival Kit and Withdrawal from Psychiatric Drugs. Elke week verscheen er een nieuwe rubriek op deze pagina. Gøtzsche: “Dit boek helpt mensen met psychische problemen te overleven en weer een normaal leven te leiden. Het grote publiek is van mening dat medicijnen tegen depressie en psychose en opname op een psychiatrische afdeling vaker schadelijk dan heilzaam zijn, en dat blijkt ook uit de wetenschap. Toch blijven de meeste mensen jarenlang psychiatrische medicijnen gebruiken. Dit komt vooral omdat ze een farmaceutische-drugsverslaving hebben ontwikkeld. De psychiaters en andere artsen hebben honderden miljoenen mensen afhankelijk gemaakt van psychiatrische medicijnen en toch hebben ze vrijwel niets gedaan om erachter te komen hoe ze er patiënten weer veilig vanaf kunnen brengen, hetgeen toch erg moeilijk kan zijn. Het boek legt in detail uit hoe schadelijk psychiatrische drugs zijn en vertelt mensen hoe ze zich er veilig uit kunnen terugtrekken. Instructies over hoe u het volledige boek kunt kopen, vindt u hier. Om de voetnoten bij elk hoofdstuk te lezen klikt u hier.
  • In 2002 publiceerde de Britse arts en klinisch psychofarmacoloog, professor C Heather Ashton, ‘The Ashton Manual’ op het web. Het boek is wellicht enigszins verouderd; zo leert de huidige ervaring ons dat haar tapers (afbouwschema’s) soms toch nog te snel en/of met te grote stappen gaan. Maar dat wetende is het Ashton-handboek nog steeds een gerespecteerde bron van informatie voor het afbouwen van benzo’s (groep medicijnen tegen angst en/of slaapproblemen). Interessant (ook deels toepasselijk voor andere soorten psychofarmaca) is hoofdstuk 3 over acute en langdurige ontwenningsverschijnselen. Prof. Ashton (1929- 2019) werkte sinds 1965 aan de Universiteit van Newcastle upon Tyne als onderzoeker, clinicus, docent, universitair hoofddocent, lezer, professor en emeritus hoogleraar. Haar baanbrekend onderzoek naar afhankelijkheid van psychofarmaca leidde tot meer dan 200 tijdschriftartikelen, hoofdstukken en boeken, waaronder meer dan 50 artikelen over benzodiazepinen alleen.
  • Een wat ouder document dat nog steeds zeer interessante en relevante informatie bevat over werking, afbouw, gevolg en alternatief neuroleptica (antipsychotica) is deze gids van Volkmar Aderhold en Peter Stastny (2015). Een verwijzing naar de Duitstalige variant vindt u bij DGSP op de pagina interessante websites.
  • Nicole Lamberson (medeoprichter van de withdrawal project) schreef het artikel ‘Why Prescribed Benzo Patients Shouldn’t Go To Detox or Rehab’. In dit artikel beschrijft ze vijf redenen waarom ontwennings- of afkickfaciliteiten voor drugs en alcohol niet geschikt zijn voor het terugtrekken van voorgeschreven benzodiazepines. Ze legt het verschil tussen lichamelijke afhankelijkheid en verslaving uit. Als de werkzame stof van de psychofarmaca uit het lichaam is, is de neurotransmitter GABA nog niet automatisch terug in balans. Daarom is tapering een meer succesvolle methode.
  • Het International Institute for Psychiatric Drug Withdrawal organiseert de eerste conferentie over het afbouwen van psychiatrische medicijnen. Men zal hiermee vele experts uit veel verschillende landen samenbrengen. Op de website staan toonaangevende bestuursleden, medewerkers en partners die zich met het IIPDW inzetten voor het ontwikkelen van onderzoek en praktijkgerichte kennis die het veilig verminderen van en stoppen met psychiatrische medicijnen gaan vergemakkelijken. Ze zullen tevens bijdragen aan nieuwe initiatieven, richtlijnen en verbeterde geïnformeerde toestemming ten aanzien van dit onderwerp. Een hele duidelijke en volledige trainingsvideo (Nederlands ondertiteld) over het veilig afbouwen van een antidepressivum en over ontwenningsverschijnselen (onttrekkingsverschijnselen) vindt u hier.
  • In september 2021 sprak Stan van der Velden (Razo en Zorg) in een toegankelijk gesprek over tapering van antidepressiva met Pauline Dinkelberg, voorzitter van de Vereniging Afbouwmedicatie. Ook het primaire doel van deze vereniging, afbouwmedicatie vergoed krijgen vanuit de basisverzekering, komt aan bod. U kunt het hier beluisteren (Nederlandstalig).
  • Op www.taperingstrip.nl kunt u onder het kopje “Voorschrijven en bestellen” alle medicatie, waar afbouwmedicatie bij hen van beschikbaar is, vinden. Door te klikken op de gewenste medicatie downloadt het document met alle informatie over afbouwen. Naast tapering(afbouw)strips zijn er ook zogenaamde switchstrips beschikbaar. Deze zijn bedoeld om van het ene medicijn op het andere medicijn over te stappen met zo min mogelijk bijwerkingen. De opbouwstrips kunnen ook gebruikt worden indien heftige ontwenning optreedt. Door langzaam op te bouwen kunt u de laagst mogelijke dosis vaststellen waarbij de klachten nog goed draaglijk zijn.
  • Ewout Kattouw, ervaringsdeskundige, schreef in zijn boek ‘Wie is er nou eigenlijk gek?’ dit addendum over het starten, afbouwen en stoppen met psychofarmaca, dat hij deelde met zijn netwerk in de hoop zo iatrogene schade (ten gevolge van een behandeling met medicijnen) te voorkomen. 
  • Op de website World Tapering Day staat een lijst met online steungroepen op Facebook en een lijst met websites die advies en steun aanbieden. De informatie op de onderstaande websites is samengesteld door mensen die zelf psychiatrische medicijnen hebben afgebouwd en jarenlange ervaring hebben met het ondersteunen van anderen tijdens hun afbouwtraject. Deze sites zijn betrouwbaar en bevatten uitstekende informatie. De lijst is niet volledig, maar kan u wel op weg helpen om de informatie te vinden die u zoekt.
  • In september 2022 verscheen het boek ‘Minder slikken, veel minder’ van psychiater Remke van Staveren. Onder het motto: “Medicatie kan zinvol zijn, maar we slikken te veel, te lang, én soms in gevaarlijke combinaties” geeft dit boek antwoord op vragen over veilig afbouwen. Wat zijn de risico’s? Hoe geleidelijk moet het? Hoe voorkom je ontwenningsverschijnselen en terugval? Een boek op basis van wetenschappelijke kennis over afbouwen én met een schat aan ervaringskennis.
  • In oktober 2021 nam de Vereniging Afbouwmedicatie een filmpje op. Hoe men medicijnen zoals antidepressiva af kan bouwen en welke problemen daarbij soms optreden (onttrekkingsverschijnselen) is nog niet algemeen bekend bij patiënten en ook niet bij zorgverleners. Zodoende worden veel mensen die gaan afbouwen overvallen door klachten die hun dokter niet altijd (h)erkent als horend bij de vermindering van de medicatie. Als u niet weet waar iets vandaan komt, kun u er ook niets aan doen. De Vereniging Afbouwmedicatie wil met dit filmpje kennis vergroten.

Overstappen van zorgverzekeraar overwegen omdat je mogelijk wilt gaan afbouwen (2024)?

Als u overweegt om uw medicatie; zoals antidepressiva, antipsychotica, slaap-en kalmeringsmiddelen, anti-epileptica of opioïde pijnstillers, af te gaan bouwen, is het raadzaam om de nieuwste informatie over de vergoeding van taperingstrips en andere mogelijke reductiemethodes die voor u kunnen werken te lezen. Vraag vooraf om een schriftelijke bevestiging van wat vergoed wordt. 

Zie voor meer informatie dit bericht van de Vereniging Afbouwmedicatie.

World Tapering Day

https://www.madinamerica.com/2022/07/world-tapering-day-november-5-2022/

World Tapering Day is een wereldwijd evenement om het bewustzijn te vergroten van het feit dat antidepressiva, benzodiazepinen, slaapmedicatie, antipsychotica, anti-epileptica, stemmingsstabilisatoren en opioïden veel langzamer moeten worden afgebouwd dan de meeste artsen en patiënten beseffen. Een te snelle verlaging van de dosering van psychofarmaca kan ernstige schade tot gevolg hebben. Artsen moeten dit erkennen en voorzichtiger worden in het adviseren van patiënten hoe snel ze moeten afbouwen. World Tapering Day is een bewustwordingsevenement voor artsen en patiënten, met de focus op betere richtlijnen voor tapering en toegang tot goede taperingmedicatie. We willen ervoor zorgen dat patiënten toegang hebben tot de best mogelijke afbouwmethoden, zodat afbouwen nauwkeurig, veilig en langzaam kan zijn. WTD is een dag om het belang van langzamer afbouwen en toegang tot goede afbouwmedicatie te onderstrepen. WTD keert elk jaar terug, op de eerste zaterdag van november.

Stichting Pill - Praten over pillen

https://app.springcast.fm/podcast/praten-over-pillen

Stichting PILL vindt dat er te snel, te veel en/of te langdurig psychofarmaca worden voorgeschreven, wat grote risico’s met zich meebrengt. Daarom bevordert PILL een verantwoord gebruik van psychofarmaca vanuit een breed perspectief. PILL brengt drie verschillende kennisbronnen over psychofarmaca samen. Het gaat om ervaringskennis (opgedaan uit de ervaringen van mensen die psychofarmaca gebruiken, of hebben gebruikt); klinische kennis (die hulpverleners hebben met het voorschrijven van psychofarmaca) en academische kennis (die voortkomt uit onderzoek). In de praktijk gaapt er een kloof tussen deze verschillende kennisbronnen die overigens even waardevol zijn. In deze podcast serie gaan ze in gesprek met allerlei verschillende mensen die ervaring hebben met, en kennis over, psychofarmaca.

Video’s Paneldiscussies

Deze serie van vier online paneldiscussies in 2021 bekijken is, als u of uw naaste afbouwen overweegt of als wanneer u als professional meer kennis wilt vergaren, een prima beginpunt. Nieuwe inzichten werden gedeeld die voortkomen uit zowel professionele als ervaringsgemeenschappen. Kennis, vaardigheden en ervaringen die nodig zijn om steun te bieden aan mensen die moeite ondervinden om van psychiatrische medicijnen af te komen, kwamen aan de orde. Interessante informatie voor zowel voorschrijvers als patiënten.

De online paneldiscussies (2021) over ontwenning van psychiatrische medicatie werden georganiseerd door Mad in America, de Council for Evidence-Based Psychiatry, het International Institute for Psychiatric Drug Withdrawal en A Disorder4Everyone. De panels bestonden steeds uit bekende internationale experts. James Moore, maker van podcast Let’s Talk Withdrawal en MIA radio, was gastheer, Lucy Fernandes, beheerder van het IIPDW, modereerde vragen en opmerkingen van kijkers en Shira Collings, permanente educatie Mad in America, verzorgde de technische bijstand. De gesprekken werden gevoerd in het Engels.

De Paneldiscussies zijn te bekijken op YouTube. Dit programma heeft een functie waarin er automatisch ondertiteld wordt (icoon ondertiteling rechtsonder). Als dit actief is, kunt u bij instellingen (icoon instellingen rechtsonder) ondertiteling op Nederlands zetten. De zinnen zullen enigszins verhaspeld worden maar maken het mogelijk om de paneldiscussie te volgen met Nederlandstalige ondertiteling.

Terugtrekking van psychiatrische medicijnen – Paneldiscussie #1

In de eerste bijeenkomst werd besproken wat we wel en niet weten over veilige terugtrekking uit antidepressiva, antipsychotica, benzodiazepines en stimulerende middelen. Tevens werd de kloof tussen wetenschap en ervaringskennis in online-gemeenschappen duidelijk.

Het eerste panel bestond uit:

  • Adele Framer, oprichter van Surviving Antidepressants;
  • Swapnil Gupta, bestuurslid van het International Institute for Psychiatric Drug Withdrawal en psychiater met een speciale interesse in het voorschrijven van geneesmiddelen;
  • John Read, hoogleraar psychologie en voorzitter van het International Institute for Psychiatric Drug Withdrawal;
  • Luke Montagu, mede-oprichter van de Council for Evidence-based Psychiatry en lid van de NICE-richtlijncommissie voor veilig voorschrijven en stoppen.

Terugtrekking van psychiatrische medicijnen - Paneldiscussie #1

Terugtrekking van psychiatrische medicijnen – Paneldiscussie #2

In de tweede discussie werd besproken wat wetenschap en onderzoek ons konden vertellen over terugtrekking van psychofarmaca. Wat is bekend in de wetenschap om de nadelige onttrekkingsverschijnselen van psychotrope geneesmiddelen op de hersenen en het zenuwstelsel te beperken en langdurige ontwenningssyndromen te voorkomen.

Het tweede panel bestond uit:

  • Giovanni Fava, klinisch hoogleraar psychiatrie aan de State University of New York in Buffalo. Hij is auteur van meer dan 500 wetenschappelijke artikelen en heeft baanbrekend onderzoek verricht op verschillende gebieden. Hij is hoofdredacteur van het tijdschrift Psychotherapy and Psychosomatics.
  • Peter Groot is een onderzoeker die dankzij zijn eigen gebruikerservaringen met antidepressiva tot het ontwikkelen van een praktische oplossing kwam in de vorm van afbouwmedicatie.
  • Mark Horowitz is een opleidingspsychiater en psychiatrisch academicus aan het University College London die momenteel psychiatrische medicijnen afbouwt. Zijn werk en onderzoek richt zich op het veilig stoppen van psychiatrische medicatie.
  • Joanna Moncrieff is een psychiater gevestigd in de geestelijke gezondheidszorg in Noordoost-Londen. Ze doceert en onderzoekt ook aan het University College London. Joanna is een van de oprichters en co-voorzitter van het Critical Psychiatry Network

Terugtrekking van psychiatrische medicijnen - Paneldiscussie #2

Terugtrekking van psychiatrische medicijnen – Paneldiscussie #3

In de derde discussie onderzocht het panel wat we wel en niet weten over langdurige gezondheidsproblemen die kunnen ontstaan tijdens of na het stoppen met psychiatrische medicijnen. Deze ervaringen kunnen chronische gezondheidsproblemen en seksuele disfunctie omvatten. Ze worden bijvoorbeeld aangeduid als post-acute afbouwsyndroom (PAWS) of (post-) onttrekkingssyndroom. Het derde panel bestond uit:

  • Adele Framer, (Altostrata) oprichter van Surviving Antidepressants; als overlevende van een 11 jaar durend antidepressiva-ontwenningssyndroom, richtte ze in 2011 onder het pseudoniem Altostrata, de collegiale steun-website (Peer Support Site) SurvivingAntidepressants.org op. Deze site bevat momenteel meer dan 6.000 langdurig gevolgde praktijkcasussen van haar 14.000 leden. Ze is een algemeen erkende patiënt-belangenbehartiger en een lekenexpert in het afbouwen van psychiatrische geneesmiddelen en ontwenningssyndromen.
  • Will Hall is een overlevende van de schizofreniediagnose en al lang organisator bij de psychiatrische overlevingsbeweging. Hij is promovendus aan de Universiteit Maastricht en hoofdonderzoeker van de Maastricht World Survey on Antipsychotic Drug Withdrawal. Hij is auteur van de ‘Harm Reduction Guide to Coming Off Psychiatric Drugs’, host van Madness Radio en mede-oprichter van het Hearing Voices Network USA.
  • David Healy is hoogleraar psychiatrie aan de afdeling Huisartsgeneeskunde van de McMaster University in Hamilton Canada. Hij maakt zich al sinds het midden van de jaren 1990 zorgen over het stoppen met antidepressiva. David is voormalig secretaris van de British Association for Psychopharmacology en heeft meer dan 200 peer-reviewed artikelen en 20 boeken geschreven. Hij is geïnteresseerd in de bijwerkingen van geneesmiddelen en de (on)veiligheid van medicijnen. In de geestelijke gezondheidszorg zijn bijvoorbeeld door psychofarmaca veroorzaakte problemen de belangrijkste doodsoorzaak. David Healy draagt bij aan meer kennis over Seksuele dysfunctie ten gevolge van (onttrekking van) psychiatrische medicatie.
  • Nicole Lamberson is een arts-assistent en een patiënt die aan langdurige schade lijdt na een snelle medische “detox” van voorgeschreven benzodiazepines / Z-geneesmiddelen (Zopiclon, Zolpidem en Zaleplon) en andere psychotrope polyfarmacie. Ze is medeoprichter van The Withdrawal Project, lid van de Medische Raad van Benzodiazepine Information Coalition en zet zich in voor maximaal bereik van de film ‘Medicating Normal’.

Terugtrekking van psychiatrische medicijnen - Paneldiscussie #3

Terugtrekking van psychiatrische medicijnen – Paneldiscussie #4

Voor de vierde en voorlopig laatste discussie in deze serie richtte het panel zich op het voorschrijven van psychiatrische medicijnen aan kinderen en adolescenten (jong-volwassenen). Het aantal recepten van psychiatrische geneesmiddelen voor kinderen en adolescenten blijft over de hele wereld toenemen, met de VS als voorloper. De effecten van deze krachtige stoffen op de nog volop in ontwikkeling zijnde hersenen worden te weinig ter discussie gesteld. Vier internationale experts kwamen samen om de omvang van het probleem te schetsen en oplossingen te bespreken. Mad in America biedt hier bronnen aan, speciaal gericht op ouders/verzorgers. Het vierde panel bestond uit:

  • Laura Delano is een voormalig psychiatrisch patiënt en de oprichter en uitvoerend directeur van ‘Inner Compass Initiative’, een non-profitorganisatie die mensen helpt beter geïnformeerde keuzes te maken over psychiatrische medicijnen en diagnoses.
  • Mo Therese Hannah is professor in de psychologie aan het Siena College in Loudonville en een praktiserend psychotherapeut. In haar klinische praktijk is ze gespecialiseerd in rouwtherapie, relatietherapie, traumatische stress en rouw. Door haar klinische werk en persoonlijke ontmoetingen heeft Dr. Hannah aanzienlijke kennis en ervaring opgebouwd. Ze deelt dit graag met mensen die lijden aan een langdurig psychiatrisch ontwenningssyndroom.
  • Elia Abi-Jaoude is psychiater en universitair docent aan de Universiteit van Toronto. Hij werkt voornamelijk met kinderen, adolescenten en hun gezinnen. Hij is vooral geïnteresseerd in hoe sociale factoren van invloed zijn op hoe we naar de ervaringen van jongeren kijken.
  • Sami Timimi is een in het Verenigd Koninkrijk gevestigde kinder- en jeugdpsychiater die schrijft vanuit een kritisch psychiatrisch perspectief en meer dan 130 artikelen en tientallen hoofdstukken heeft gepubliceerd en betrokken is bij het (mede)schrijven of bewerken van 12 boeken. Zijn nieuwste boek, Insane Medicine, is beschikbaar in een serie publicaties op de Mad in America-website en te koop bij Amazon.
  • John Read, die als gastheer optreedt, is hoogleraar klinische psychologie aan de Universiteit van Oost-Londen. Hij heeft meer dan 150 onderzoeks-artikelen gepubliceerd, voornamelijk over de relatie tussen ongunstige levensgebeurtenissen en psychose. John is voorzitter van het International Institute for Psychiatric Drug Withdrawal. Hij is de redacteur van verschillende boeken, waaronder: “Models of Madness”.

Terugtrekking van psychiatrische medicijnen - Paneldiscussie #4

Terugtrekking van psychiatrische medicijnen – Selectie documenten

Hier volgt een negental links naar onderzoeksartikelen die in bovenstaande paneldiscussies werden genoemd. Overige algemene bronnen en referenties die aan de orde kwamen vindt u op deze pagina.

  1. Horowitz, Mark Abie, Robin M. Murray en David Taylor. Geleidelijke afbouw (tapering) van antipsychotische behandeling. JAMA Psychiatrie , 5 augustus 2020.
  2. Horowitz, Mark Abie en David Taylor. Afbouw van SSRI-behandeling om ontwenningsverschijnselen te verminderen. The Lancet Psychiatry  6, nr. 6 (juni 2019): 538-46.
  3. Interessante selectie hoge kwaliteitsartikelen van onderzoeken door ‘Therapeutische vooruitgang in psychofarmacologie’ betreffende  stopzetting van psychiatrische medicatie.
  4. Chouinard, Guy en Virginie-Anne Chouinard. Nieuwe classificatie van terugtrekking van SSRI’s. Psychotherapie en psychosomatiek 84, nee. 2 (21 februari 2015): 63-71.
  5. Kotzalidis, Giorgio D., Barbara Patrizi, Saverio Simone Caltagirone, Alexia Koukopoulos, Valeria Savoja, Gaia Ruberto, Caterina Tatarelli, et al. Het volwassen SSRI / SNRI-ontwenningssyndroom: een klinisch veelzijdige groep. Klinische Neuropsychiatrie  4, nee. 2 (april 2007): 61-75.
  6. Fava, Giovanni. (2020). Kunnen antidepressiva de aandoeningen verergeren die ze zouden moeten behandelen? De klinische fundamenten van het oppositionele model van tolerantie. Therapeutische vooruitgang in de psychofarmacologie. 10. 204512532097032. 10.1177/2045125320970325.
  7. Peter C. Groot & Jim van Os (2018) Antidepressiva taperingstrips om mensen te helpen veiliger van medicatie af te komen. Psychosis, 10:2, 142-145, DOI: 10.1080/17522439.2018.1469163
  8. Davies, James & Read, John. (2018). Een systematische review naar de incidentie, ernst en duur van ontwenningsverschijnselen van antidepressiva: zijn richtlijnen evidence-based?. Verslavend gedrag. 97. 10.1016/j.addbeh.2018.08.027.
  9. Hengartner, MP, Schulthess, L., Sorensen, A., & Framer, A. (2020). Langdurig ontwenningssyndroom na het stoppen van antidepressiva: een beschrijvende kwantitatieve analyse van consumentenverhalen van een groot internetforum. Therapeutische vooruitgang in de psychofarmacologie. https://doi.org/10.1177/ 2045125320980573
  10. Peter C. Groot & Jim van Os (2021). Succesvol gebruik van taperingstrips voor hyperbolische reductie van antidepressiva: een cohortstudie. Ther Adv Psychopharmacology 2021, Vol. 11: 1–15, DOI: 10.1177/20451253211039327
  11. Moncrieff, J., Cooper, R.E., Stockmann, T. et al. The serotonin theory of depression: a systematic umbrella review of the evidence. Mol Psychiatry (2022). https://doi.org/10.1038/s41380-022-01661-0Depressie niet veroorzaakt door chemische onbalans

Afbouwklachten specifiek voor mannen of vrouwen

Op www.mccare.org staan verschillende een lijst met ontwenningssymptomen. Hierbij staan ook een video waarin men’s issues (mannendingen) worden besproken. Heb je last van je borsten of merk je een verandering in libido of genotservaring tijdens of na het afbouwen van psychiatrische medicijnen, dan kun je dat filmpje eens bekijken.

Wetenschappelijke bronnen per medicatiesoort

  • Wetenschappelijke bronnen inzake afbouw van antipsychotica Zie hiervoor deze pagina
  • Wetenschappelijke bronnen inzake afbouw van antidepressiva Zie hiervoor deze pagina
  • Wetenschappelijke bronnen inzake afbouw van benzodiazepinen Zie hiervoor dit artikel
  • Wetenschappelijke bronnen inzake afbouw van stimulanten Zie hiervoor dit artikel
  • Wetenschappelijke bronnen inzake afbouw stemmingsstabilisatoren Zie hiervoor dit artikel

***Pagina samengesteld door MitN – Gereviewd op 1-12-2021 door Pauline Dinkelberg, voorzitter Vereniging Afbouwmedicatie***