Alsjeblieft geen labels meer!

Van de regen in de drup

Van de regen in de drup; er valt een druppel van een blad in het water.

Door MITUK – 10 januari 2025

Ik schrijf dit anoniem omdat ik me ervan bewust ben dat er veel sterke gevoelens bestaan over het onderwerp dat ik in dit stuk aanhaal.

In de afgelopen jaren heb ik gemerkt dat er steeds meer mensen zijn die zichzelf het label “psychiatrische stoornis” opplakken. De trend wordt zichtbaar door de stortvloed aan filmpjes over “stoornissen” op TikTok en Instagram, vaak door jongeren gemaakt. De beweging waarbij psychiatrische labels zoals “Borderline Persoonlijkheidsstoornis” (BPD) en “Bipolaire stoornis” omarmd worden, staat in schril contrast tot de beweging van vele overlevenden van het psychiatrische systeem en survivor organisations in verschillende landen over de hele wereld, die zich juist afkeren van psychiatrische labels.

Interessant is dat een groot aantal mensen (vaak vrouwen) die voorheen tegen labelen waren – vooral als het ging om het stigmagevoelige label “BPD” – zichzelf nu met het label “autistisch” aanduiden. Deze massale verschuiving naar een “minder problematisch” label wordt door velen gezien als een overwinning. Mij bekruipt echter een ongemakkelijk gevoel omdat ik me afvraag hoe dit zich tot mij verhoudt. Tegelijkertijd zie ik hoe het ook op andere fronten speelt en blijft oprukken. We zien dat ouders hun zeer jonge kinderen een etiket opplakken op basis van TikTok-video’s, waardoor ze levenslange diagnoses krijgen die bepalend kunnen zijn voor de manier waarop ze in de rest van hun leven door de buitenwereld worden behandeld. En het lijkt er ook op dat jongeren en volwassenen grijpen naar diagnoses die hen een reden proberen te geven voor wat vaak de heel normale en begrijpelijke worstelingen zijn die horen bij hoe we als mensen proberen te overleven in een zeer complexe en snelle wereld.

Onlangs is een aantal van mijn vrienden, familie en collega’s begonnen met zelfdiagnose of hebben ze geprobeerd om officieel gediagnosticeerd te worden als iemand met “ADHD” of “autisme”. In aanvulling op hun eigen diagnose, hebben velen van hen gesuggereerd dat ik wellicht ook “tot het spectrum behoor” en dat ik daarom ook een diagnose zou moeten laten stellen…

Waarom heb ik het daar zo moeilijk mee? Ik ben een overlevende van seksueel misbruik in mijn jeugd, verkrachting en huiselijk geweld. Van kinds af aan kreeg ik het stempel “angstig” en “sociaal onhandig” te zijn – en later kreeg ik het eerder genoemde label “BPD” en werd ik opgezadeld met de vloek van een “gestoorde persoonlijkheid”. Ik heb hard gevochten om mijn verdriet en mijn manier van omgaan met anderen te zien als een begrijpelijke reactie op het trauma dat ik meemaakte, en om mijn gedrag niet door de bril van de diagnose (het labeltje) aan te kijken.

Toen ik jonger was, kreeg ik Dialectische Gedragstherapie en daarbij werd me verteld dat ik “emotioneel gevoeliger” geboren ben dan andere mensen. Samen met het opgroeien in, wat zij noemden, een “invaliderende omgeving”, hadden ze twee factoren te pakken die de aanleiding zouden zijn geweest voor mijn in toenemende mate emotioneel ontregelde gedrag. Voor mij voelde dit alsof me verteld werd dat het gedeeltelijk mijn schuld was, dat mijn eigen biologische aanleg betekende dat ik niet in staat was om te gaan met het misbruik dat ik had meegemaakt en dat ik gewoon “te gevoelig” was. Dit standpunt speelde ook in op mijn persoonlijke perceptie dat mijn trauma niet ‘erg genoeg’ was en dat andere mensen er wel mee om hadden kunnen gaan. Het heeft me vele jaren gekost om te accepteren dat het trauma dat ik had meegemaakt ruimschoots voldoende was om te kunnen verklaren hoe ik reageerde op mijn eigen verdriet. Vanaf toen was ik in staat om een niveau van zelfcompassie en acceptatie te bereiken dat de impact van mijn ervaringen erkende en me voldoende moed gaf de schuld bij de dader te leggen, precies daar waar hij thuishoort.

Dus, als mensen suggereren dat ik “autisme” of “ADHD” heb, roept dat bij mij een zelfde gevoel op als wanneer mij verteld wordt dat ik gevoeliger geboren ben – wat voor mij een ontkrachting is van het trauma en het misbruik dat ik heb meegemaakt. Geen idee of je er enig begrip voor kunt hebben maar ik ervaar het net zo ontkrachtend als de diagnose “BPD” zelf.

Ik weet dat sommige mensen het helpend vinden om een diagnose “autisme” of “ADHD” te hebben, maar voor de vele overlevenden van het psychiatrische systeem die het ene stigmatiserende etiket na het andere opgeplakt hebben gekregen nadat ze narigheden zoals misbruik overleefden, is dit gewoon weer opnieuw een verstikkende diagnose die de impact van de ervaringen die we hebben meegemaakt en de manieren die we hebben gevonden om ermee om te gaan, verhult, invalideert en reduceert.

Net als vele anderen ben ik gewoon iemand die soms worstelt met het leven en met de mensen om me heen. Ik heb dagen dat ik het overweldigend vind om in de buurt van andere mensen te zijn en te moeten socializen, terwijl ik liever wat tijd alleen wil doorbrengen. Of er zijn momenten waarop ik de manier waarop andere mensen met me communiceren verwarrend vind, en we gewoon geen aansluiting vinden om één van de vele mogelijke redenen. Ik wil geen etiketten meer en ik heb zeker geen etiketten meer nodig. Voor mij staat een alternatieve diagnose niet voor keuze of empowerment. Weer een nieuwe diagnose, ook als het ‘neurodivergent’ heet, neemt de zeggenschap en de kracht in mijn eigen leven over. Ik maak me zorgen dat jonge mensen deze kans om hun eigen kracht te ontdekken niet zullen krijgen als ze niet in de gelegenheid worden gesteld om zichzelf te begrijpen los van labels en diagnostische begrippensystemen die de kern van onze nieuwe cultuur lijken te vormen. Dit idee stemt me erg droevig.

Mocht je erover denken om iemand te suggereren dat hij of zij misschien iets heeft van “autisme”/“ADHD” of “op het spectrum zit”, denk dan alsjeblieft aan mij en wees je ervan bewust dat niet iedereen blij wordt van een nieuw etiket, hoe goed bedoeld ook. Het is oké om de diepte van je ervaringen en eigenheid te willen omarmen zonder deze te reduceren tot een gemedicaliseerde diagnose. We moeten kunnen genieten van onze gelijkenis en verschillen zonder onszelf in een hokje te stoppen. Dus geen labels meer voor mij alsjeblieft, ik heb ze niet nodig en misschien jij ook niet…

***Gepubliceerd op Mad in the UK, 10 januari 2025. Vertaald door MitN***

Mad in the UK host blogs van een gevarieerde groep schrijvers. De geuite meningen zijn van de schrijvers zelf.

Vorig artikelKwartaalthema: 500+ medicijnen die depressie, agitatie en (zelf)moord kunnen veroorzaken