Brenda Froyen was auteur, leerkracht en activiste in de geestelijke gezondheidszorg. Na twee erg traumatische ervaringen van afzondering en fixatie tijdens haar laatste psychotische episode heeft ze besloten de ziekenhuizen waar dit gebeurde gerechtelijk te vervolgen. Tijd voor de MeToo-beweging van de geestelijke gezondheidszorg. Tijd om de echte waanzin te stoppen.
9 Oktober 2024: Brenda Froyen (46), auteur en voorvechtster voor patiëntenrechten, is afgelopen weekend overleden. Ze was voor vele lotgenoten en naasten belangrijk om wie ze was en wat ze deed. In liefdevolle herinnering aan haar is er een website gemaakt: ‘Altijd lente na de winter’. Laten we haar en waar ze voor streed niet vergeten.
Door Brenda Froyen – 10 augustus 2024
Twaalf jaar geleden werd ik na de geboorte van mijn derde zoon voor de eerste keer psychotisch. Een kraambedpsychose werd het genoemd. Ik werd in die periode in drie verschillende ziekenhuizen opgenomen, telkens opnieuw onderging ik dezelfde ‘behandeling’: ik werd afgezonderd en gefixeerd. Die ervaringen waren erg traumatisch. Ik besloot naar een advocaat te stappen om te kijken of ik klacht kon indienen tegen de ziekenhuizen waar dit gebeurd was. ‘Het zijn gangbare praktijken, mevrouw, bovendien bent u psychiatrisch patiënt. Mensen gaan u niet willen geloven. Wilt u echt uw gelijk halen, schrijf een boek.’ En dat is wat ik deed. ‘Kortsluiting in mijn hoofd’ verscheen in 2014 en was een aanklacht tegen de Belgische geestelijke gezondheidszorg. Het boek kreeg heel wat media-aandacht en in de jaren die volgde, ontpopte ik me steeds meer tot activiste die opkwam voor patiëntenrechten en het stigma en taboe rond mentale aandoeningen wilde breken. Nog meer boeken volgden, congressen in binnen-en buitenland en een zitje in de Belgische Hoge Gezondheidsraad waar ik samen met Jim van Os, Stijn Vanheule en andere vooraanstaande knappe koppen uit de geestelijke gezondheidszorg een advies formuleerde over hoe om te gaan met de DSM5. De reactie op dat advies vanuit de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie was vernietigend. Het zou te weinig wetenschappelijk onderbouwd zijn. Het toonde voor mij aan hoezeer de geestelijke gezondheidszorg in handen was van psychiaters die vaak meer begaan waren met hun eigen ego dan met hun patiënten. Ik gooide na jaren van activisme de handdoek in de ring en keerde, nu ook voltijds, terug naar mijn oude en nooit getaande passie onderwijs. Ik dacht dat ik de wereld van de geestelijke gezondheidszorg nu wel voorgoed achter me kon laten.
Tot de noodlottige zomer van 2023. Wat ik nooit nog verwacht had, gebeurde opnieuw, door de hoge werkdruk op mijn hogeschool, een hormonale disbalans ten gevolge van de perimenopauze en onverwerkte trauma’s uit het verleden, werd ik opnieuw psychotisch. Mijn eerste opname verliep vlot, ook al werd ik ook kort geïsoleerd. Het feit dat ik steeds op andere patiënten hun kamer bleef binnenlopen, zorgde ervoor dat dat even nodig was. Toch heb ik die afzondering niet als traumatisch ervaren. Het duurde niet lang. Bovendien was er voldoende nabijheid van hulpverleners en volgde er achteraf een herstelgesprek.
Ondanks de goede behandeling bleek de psychose nog niet volledig onder controle en werd ik, later die zomer, opnieuw acuut opgenomen op een PAAZ-afdeling. Daar werd er geen hulp geboden. Mijn vraag om gewoon even te mogen praten met een hulpverlener werd er beantwoord met vijf verpleegkundigen en security bewakers die me in een isoleercel stopten en daar 14 uur lang achterlieten. Het belletje werd uitgeschakeld, zodat er geen contact noch communicatie meer mogelijk was.
Ook in een ander ziekenhuis werd ik in de loop van september gedurende vier dagen opgenomen. Mijn opname zou er bestaan uit 20 uur fixatie en vier dagen volstrekte afzondering. Toen mocht ik naar huis.
De verblijven in deze laatste twee ziekenhuizen hebben me enorm getekend. Hoe was het mogelijk dat dit mij twaalf jaar na dato, na zovele jaren van activisme, opnieuw overkwam. Ik diende klacht in bij de ombudsdiensten. Bij het ene ziekenhuis probeerde de ombudsdienst een gesprek met de arts te bemiddelen, maar hij weigerde. ‘Als de psychiater niet met je wil praten, kan ik niet veel meer doen.’ In het andere ziekenhuis deed de ombudsdienst niet eens de moeite om op mijn mails en voicemails te reageren. Het leek een verloren zaak.
Tot ik enkele weken geleden bericht kreeg van de politie. Eén van de twee ziekenhuizen had klacht tegen me ingediend wegens laster en eerroof, nadat ik een filmpje over hen online had geplaatst waarin ik vertelde hoe ze me gefixeerd en geïsoleerd hadden. Tot dan toe had ik zelf nooit gedacht om ook klacht in te dienen bij de politie. Dat heb ik vervolgens gedaan. Omdat ik niet wil dat de klacht geseponeerd wordt, of zelfs bemiddeld, keerde ik terug naar mijn advocate van twaalf jaar geleden.
Het zou nog steeds moeilijk zijn om een rechtszaak aan te spannen tegen die machtige Katholieke instellingen, wist ze te vertellen, maar de tijden waren ook veranderd. Er was de MeToo-beweging, Black Lives Matter. Bovendien had ook mijn advocate intussen meer ervaring. Ze was de advocate van de slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk. En ik had meer ervaring. Ze zouden me niet zomaar meer kunnen wegzetten als ‘psychiatrisch patiënt’, met mijn vele boeken en congressen had ik een stevig palmares om op terug te vallen. En dus ga ik deze David versus Goliath strijd aan. Niet alleen tegen mijn ziekenhuizen, maar tegen alle psychiatrische ziekenhuizen waar mensen nog te vaak, te lang, en op basis van willekeur, worden geïsoleerd, gefixeerd. Waar medicatie als dwangmiddel wordt ingezet. Mijn verhaal is immers geen alleenstaand feit. Al zo lang als de psychiatrie bestaat, wordt er dwang gebruikt. Die dwangmaatregelen zijn vaak ontzettend traumatiserend voor de cliënt. Voor die trauma’s is er geen erkenning. Het stigma zorgt ervoor dat velen nog zwijgen, en wie toch zijn mond opentrekt wordt niet gehoord, laat staan geloofd.
Deze rechtszaak is geen gevecht van patiënten tegen hulpverleners, noch een aanklacht tegen de hele geestelijke gezondheidszorg. Op heel wat plaatsen in België en Nederland wordt er uitstekend werk geleverd. Maar er zijn rotte appels in het systeem. Die rotte appels moeten eruit. En daar kan jij me bij helpen.
Eind juli zette ik een crowdfunding op, in de hoop geld in te zamelen om niet alleen mijn klacht maar heel wat klachten van andere mensen tegen bepaalde GGZ-instellingen mee te nemen naar mijn advocate. Intussen staat de teller op meer dan 7000 Euro. Ook jij kan een financiële bijdrage leveren, of, als je de middelen niet hebt, kan je ook je verhaal delen met duidelijke vermelding van de naam en afdeling van het ziekenhuis en de periode waarin je dwang hebt moeten ondergaan. Het delen van dit blog én de crowdfundingsactie kan ook helpen om samen een vuist te vormen tegen de jarenlange misbruiken in de geestelijke gezondheidszorg. Laat ons samen, als één stem horen, dat het genoeg is geweest, dat mensen met een psychische kwetsbaarheid niet minder zijn, maar misschien net meer, omdat ze meer voelen, meer zien, meer horen, dan anderen. We zijn de kanariepietjes in de koolmijn. Het is tijd om, samen, luid te beginnen fluiten. En misschien, heel misschien, hoort iemand eindelijk ons lang verzwegen lied.
Storten kan op: https://steunactie.be/actie/mistoestanden-in-de-geestelijke-gezondheidszorg/-40108
Jouw klacht kan je mailen naar [email protected]
***Deze blog verscheen voor het eerst op Mad in the Netherlands, 10 augustus 2024***
Mad in the Netherlands presenteert blogs van een diverse groep schrijvers. Deze berichten zijn bedoeld als een openbaar forum voor discussie over de psychiatrie en haar behandelingen. De geuite meningen zijn die van de schrijvers zelf.
4 november 2024 is “Mind” een petitie gestart: Stop eenzame opsluiting!
Eenzame opsluiting kan ernstige schade aan de lichamelijke en mentale gezondheid veroorzaken. Het maakt mensen vaak angstig, verward, boos, gefrustreerd en wanhopig. Ze voelen zich niet begrepen, en ook vernederd en verlaten. Het toepassen van dwang past ook niet bij de zorg die hulpverleners willen bieden. Naast de enorme impact op iedereen die betrokken is bij een eenzame opsluiting, is het in strijd met de mensenrechten en is er geen wetenschappelijk bewijs dat het werkt. Tóch blijft het aantal eenzame opsluitingen stijgen. Deze onmenselijke behandeling van mensen in psychische nood moet stoppen! Mensen hebben recht op goede zorg. Je kunt hier hun petitie tekenen.
