De bekroonde Australische website Trauma Informed World is een ruimte waar Dr Louise Hansen haar ruim 20 jaar ervaring in de psychologie met je deelt. Dit omvat zowel opgedane kennis door haar eigen doorleefde ervaring met psychose als inspiratie voor herstel als wetenschappelijke kennis. Haar drijfveer om te delen is om vanuit een trauma-geïnformeerd kader te komen tot persoonlijke, sociale en politieke verandering.
Door Dr Louise Hansen – 25 mei 2023
De overgang van eindeloze categorisering en ziektedenken naar een op kracht gebaseerde benadering. Een benadering die zich richt op zaken als gevaar versus veiligheid, werkelijkheid versus verbeelding, helpend versus beschadigend. Een benadering die erkent dat we er allemaal toe doen. #YouBelong
Hoewel het altijd nodig zal zijn om ook door de lens van categoriseren te kijken (bijvoorbeeld om onderscheid te kunnen maken tussen depressieve gevoelens en gevoelens van angst) en er rekening gehouden zal moeten worden met bestaande richtlijnen (maar binnen die kaders is er ruimte om te bewegen), helpen de bijdragen hier om de kloof te overbruggen tussen:
- psychologie en volkswijsheid (boerenverstand)
- opvattingen over wat mentaal gezond is en wat niet
- professional en patiënt
- ongerechtigheid en traumatisering
- onderdrukker en onderdrukte
Als iedereen medemenselijkheid laat zien (maar dan ook werkelijk) is dat essentieel voor persoonlijke, sociale en politieke verandering (lees: wereldvrede).
Nelson Rolihlahla Mandela was een Zuid-Afrikaanse anti-apartheidsrevolutionair. Mandela bracht 27 jaar door in de gevangenis. Mandela werd het eerste zwarte staatshoofd van het land en was van 1994 tot 1999 president van Zuid-Afrika. Zijn regering concentreerde zich op het ontmantelen van de erfenis van apartheid door geïnstitutionaliseerd racisme aan te pakken en raciale verzoening te bevorderen: “Onderwijs is het krachtigste wapen dat je kunt gebruiken om de wereld te veranderen.”
Een stuk introduceerde vijf wereldbeelden:
- Vrije Wil (voldoe je niet dan ben je wilsonbekwaam)
- Religie (wie niet meedoet is een zondaar)
- De wet (hou je er niet aan dan ben je een strafbare crimineel)
- Het ziektemodel (ben je ziek dan ook zwak en hulpeloos)
- Neuroplasticiteit (dat maakt je niet langer zomaar een mens maar een mens in wording).
Neuroplasticiteit werd de basis voor Trauma Informed Care, met als uitgangspunten: veiligheid, vertrouwenswaardigheid, keuzemogelijkheid, onderlinge samenwerking en empowerment. Op haar beurt leidde dit tot het Power Threat Meaning Framework (hoewel elk onrecht verschilt, delen alle verhalen hetzelfde trauma: de negatieve werking van macht en daar uitvolgend een oproep tot sociale en politieke verandering).
Maar wat maakt neuroplasticiteit trauma-geïnformeerd?
“Het kan soms lijken alsof één persoon niet erg veel effect zal hebben. Verandering in de wereld begint echter altijd met een individu die deelt wat hij of zij geleerd heeft en die kennis doorgeeft aan anderen.”
Dalai Lama
Het doel van de website ‘Trauma Informed World’ is om aan te geven dat ondanks onze beste bedoelingen, de meeste van onze huidige systemen (d.w.z. familiesystemen, het onderwijs, de werksituatie, het strafrechtsysteem, het immigratiestelsel, de overheid, religieuze instellingen, enz.) nog steeds in hoge mate traumatiserend werken (d.w.z. door het zwijgen op te leggen of door te veroordelen, door te beschuldigen, te straffen, te beschamen en te stigmatiseren).
Het goede nieuws is dat dit gemakkelijker te veranderen is dan ons ooit is voorgehouden. Door de geschiedenis heen deed de overgrote meerderheid van de mensen het beste wat ze konden met de kennis die ze hadden. Tegenwoordig komen neurowetenschap en volkswijsheden samen. Het is dus onze beurt om op te staan en hierop door te gaan. Dit vereist dat we geïnformeerd raken rondom het thema ‘trauma’.
Waarom?
Suïcide is doodsoorzaak nummer 1 onder jonge Australiërs. Geweld is de belangrijkste oorzaak van overlijden en invaliditeit onder jonge Australische vrouwen. We hebben een explosie aan psychische aandoeningen, verslavingen, pandemieën, een klimaatcrisis en een overvloed aan schending van mensenrechten, terwijl de kloof tussen arm en rijk alleen maar groeit.
Als we de vijf wereldbeelden bekijken is het eenvoudig te zien hoe we zover zijn gekomen. Door anderen te bestempelen als “wilsonbekwaam”, “zondaar”, “strafbare crimineel”, “ziek, zwak en hulpeloos”, is het voor onszelf gemakkelijker om velen buiten de boot te laten vallen en ons eigen bevoorrechte leven voort te zetten. Misschien is dit de reden waarom de apathie (onverschilligheid) voortduurt.
Inheemse mensen vormen slechts 3% van de Australische bevolking, toch zijn ze:
Dr. Tracey Westerman AM
– 29% van de mannelijke gevangenisbevolking
– 34% van de vrouwelijke gevangenispopulatie
– 55% van de jeugdgevangenisbevolking
Inheemse volwassenen zitten 13 keer zo vaak in de gevangenis als niet-inheemse volwassenen. In 2020 bevonden zich bijna 18.000 inheemse kinderen in een tehuis. Een stijging van 39% ten opzichte van het voorgaande jaar. Sinds het verschijnen van de Royal Commission into Aboriginal Deaths in Custody in 1991 is het aandeel van de inheemse bevolking in de gevangenisbevolking verdubbeld; 14% in 1991, 28% in 2021 (Australian Institute of Health and Welfare, 2021 en Incarceration Nation, 2021). (https://indigenousx.com.au/)
“Aboriginal kinderen hebben wereldwijd de hoogste zelfdodingscijfers en de hoogste detentiecijfers. De helft van de kinderen in de zorg zijn inheems. Desondanks hoeven gesubsidieerde programma’s niet aan te tonen in hoeverre ze bijdragen aan vermindering van het aantal suïcides of het verlagen van de risicofactoren voor geestelijke gezondheid. Wij bieden zwarte mensen geen mogelijkheid tot genezing.”
Iemand die trauma-geïnformeerd is, ziet iemand niet als wilsonbekwaam, zondaar, misdadiger of hulpeloos. Ze zien een mens in een situatie die gevaar oplevert óf veilig voelt, en die geaard in de huidige realiteit is óf in een voorstelling van de werkelijkheid, met overtuigingen en gedragingen die helpend zijn maar ook schadelijk.
Een trauma-geïnformeerd persoon wil niet monddood maken of oordelen, beschuldigen, straffen, te schande maken of stigmatiseren. Ze hebben geen behoefte aan eindeloze verdeeldheid en ziekmakerij. De focus is om iemand veilig te krijgen, helder, gegrond in de werkelijkheid met een verscheidenheid aan keuzes die meer helpend dan schadelijk zijn.
Hiervoor wordt een beroep gedaan op de beschermingsbronnen die het leven biedt ten aanzien van het voortbestaan en het welzijn: lichaam, geest, sociale verbondenheid, cultuur, land en spiritualiteit. Dit vereist fundamentele mensenrechten. Zo wordt al een trauma-geïnformeerd raamwerk zichtbaar dat kan worden omgezet in een zienswijze voor persoonlijke, sociale en politieke verandering.
Andere trauma-geïnformeerde gedachtestromen zijn:
Bedreigingssysteem (d.w.z. vechten, vluchten, bevriezen, ineenstorting) vs Sociaal Betrokkenheidssysteem, of wat ik graag het Vredessysteem noem (d.w.z. vrede, vreugde, liefde, mededogen, gelukzaligheid, extase).
Marcelo Alegre Rubic geeft gratis les Filipijnse gevechtskunst, Las Piñas, Filippijnen.
Intimiteit (veiligheid, verstilling, lage opwinding, tegenhanger van bevriezen) en Spel (veiligheid, beweging, hoge opwinding, tegenhanger van vechten/vluchten).
Vredessysteem (Intimiteit en Spel) ondanks monddood, veroordeeld, beschuldigd, bestraft, beschaamd en gestigmatiseerd te worden.
The Window of Tolerance gaat over veilig en goed genoeg versus té veel of té weinig.
Eigenwaarde (d.w.z. de behoefte om “speciaal en bovengemiddeld” te zijn; meer/minder, nooit genoeg; wedijveren via een “Survival of the Fittest”-mentaliteit die anderen in de steek en achterlaat) versus Zelfcompassie (d.w.z. vriendelijkheid, gemeenschapszin en medemenselijkheid, mindfulness; je bent goed genoeg; samen werken via “Verlichting” #JeBent).
Zelfs alleen al deze op trauma’s geïnformeerde denkwijzen zouden immense persoonlijke, sociale en politieke verandering (d.w.z. wereldvrede) brengen. Vergeet niet dat de meerderheid van ons dit thuis of op school nooit geleerd heeft. Dus hoewel wereldvrede als een illusie klinkt, zouden we zo toch op zijn minst een kans kunnen maken?
Malala Yousafzai, vaak enkel Malala genoemd, is een Pakistaanse activiste voor vrouwelijk onderwijs en de jongste Nobelprijswinnares: “Met wapens kun je terroristen doden, met onderwijs kun je terrorisme doden. Als één man alles kan vernietigen, waarom zou één meisje dan niet alles kunnen veranderen?”
Persoonlijke vrede ligt wel binnen ons bereik. Het bijproduct van duidelijkheid is vrede. Vreugde is vredesdansen (d.w.z. een hogere intensiteit van opwinding). Trauma is ontkoppeling. Empathie voedt verbinding. Liefde is de afwezigheid van oordeel (d.w.z. Mindfulness: niet-oordelende aanvaarding van het heden in openheid en met nieuwsgierigheid). Menselijkheid voedt het leven. Leven is kwetsbaarheid.
Traumasensitieve Zorg wérkt omdat het gaat om het overleven – in deze werkelijkheid – en het welzijn, dat vanzelf komt als aan onze behoeften is voldaan en we schadelijke overtuigingen laten varen die verdeeldheid en conflicten aanwakkeren en ons “vast” houden in intergenerationele trauma’s. Kinderen en dieren hebben de gezondste emotionele systemen op de planeet. Wij volwassenen zijn vastgeroest in schadelijke overtuigingen. Zie waar het toe geleid heeft.
Dit is geen klus voor één persoon. Er is een dorp nodig om een kind op te voeden. Trauma Geïnformeerde Zorg gaat voorbij onze naam, leeftijd, geslacht, huidskleur, privileges, cultuur, godsdienst, regering, nationaliteit. Alle mensen hebben behoefte aan veiligheid, geloofwaardigheid, keuzemogelijkheden, samenwerkingsverbanden en empowerment. We kunnen allemaal onze eigen naam houden, maar die moet worden beschouwd als secundair. Leven is waar het primair om gaat.
Youth and Truth – Unplug with Sadhguru: “Het maakt niet uit hoe anderen je labelen. Als je wilt kun je de structuur van je geest veranderen. Het leven gaat niet over vrede, maar als je geen vrede kent, zul je nooit weten wat leven is.” (https://www.consciousplanet.org)
Het leven verbindt zich met het leven. En toch is de moderne beschaving zó ver afgedreven van wat het leven nodig heeft. Een van de redenen is dat we onze basisprincipes zijn vergeten of dat ze ons nooit zijn bijgebracht. Trauma Geïnformeerde Zorg keert terug naar de basis:
- Integriteit
Ik ben optimistisch. Ik zie dit elke dag toegepast worden. Ik doe het zelf ook. Ik deel mijn doorleefde ervaring zodat je kunt zien: ja, zoiets kan ik ook. Ik geloof dat zodra dit trauma-geïnformeerde framework een mindset wordt, het systeem zich vanzelf zal hervormen tot meer wetenschap en compassie. Het zal ook samenvloeien met de culturen van de oorspronkelijke bevolking.
Veel systemen doen dit al en de resultaten zijn opmerkelijk. Drie dingen die Australië tegenhouden zijn onze onwetendheid, arrogantie en de negatieve werking van macht. Dit zijn obstakels voor trauma-geïnformeerde verandering. Gelukkig verandert de maatschappij steeds meer, één persoon tegelijk. Mijn wens is jou te helpen om zover te komen. Vergeet niet dat het leven “hier” is, niet “ginder”.
Door de geschiedenis heen hebben essentiële systemen zoals yoga, gevechtskunst en traditionele dans de tand des tijds doorstaan. Waarom? Ze verbinden ‘leven met leven’. Het zijn prachtige voorbeelden dat elke vorm van levensbeoefening gebruikt kan worden om trauma’s te helen. De getraumatiseerde persoon gaat de waarde van al het leven waarderen, ook al kunnen we de complexiteit ervan nooit helemaal bevatten. Ik hoop dat je geniet van de ruimte die er is.
Dichter Mawlana Jala-al-Din Rumi: “Mijn hart is zo klein dat het bijna onzichtbaar is. Hoe kun je er zo’n groot verdriet in plaatsen? “Kijk,” antwoordde hij, “je ogen zijn nog kleiner, maar toch aanschouwen ze de wereld.”
Nu ken je de kracht van Trauma-sensitieve Zorg. Laten we dit kader omzetten in een mindset voor persoonlijke, sociale en politieke verandering. Als je daartoe niet in staat bent, heb je misschien eerst hulp nodig, om je veiliger te voelen of ‘los te komen’ van een trauma. Reik uit naar trauma geïnformeerde zorg. #YouBelong
With love, Dr Louise Hansen
Psychologist, PhD in Psychology, Human Rights Activist
***Gepubliceerd door Dr Louise Hansen, 25 mei 2023***
Trauma Informed Care (trauma-geïnformeerde samenleving) is een gratis educatieve website over overleving en welzijn. Hoewel elk onrecht verschilt, delen alle verhalen hetzelfde trauma: de negatieve werking van macht. Laten we samen de cyclus van onrecht en trauma doorbreken, dag na dag. Meer posts van Dr. Louise Hansen vindt u hier.
Mad in the Netherlands host blogs van een diverse groep schrijvers. Deze berichten zijn bedoeld als een openbaar forum voor een discussie over de psychiatrie en haar behandelingen. De geuite meningen zijn van de schrijvers zelf.
