Volgens de NICE-richtlijnen zou HRT (Hormone Replacement therapy) de eerstelijnsbehandeling moeten zijn bij een laag stemmingsgevoel als gevolg van de (peri)menopauze. Ook CGT (Cognitieve Gedragstherapie) kan zinvol zijn om vrouwen te helpen beter om te gaan met slapeloosheid, opvliegers en nachtelijk zweten die samenhangen met de hormonale overgang. Toch krijgen talloze vrouwen nog steeds antidepressiva voorgeschreven als eerstelijnsbehandeling voor een somber gemoed en neerslachtigheid tijdens de (peri)menopauze. In deze bespreking gaan Aneesh de Vos en Dr. Helen Douglas in op het voorbijgaan aan de impact van de menopauze en het pathologiseren van de symptomen.
Door Aneesh de Vos – 20 november 2023
De ‘overgangspendel’ is misschien wel te ver van de ene kant naar de andere kant van het spectrum gezwaaid; van menopauzeshampoo tot menopauzekoek, het is momenteel niet gemakkelijk om een dag door te komen zonder het ‘M-woord’ te zien of te horen in gedrukte media, op podcasts, sociale media en tv. Het thema menopauze is een episch paard van Troje geworden in de media. Beroemdheden hebben het zeker nagejaagd en op de kaart gezet. En hoewel dit voor menigeen een steun in de rug is, is de andere kant van de medaille dat we nu worden gevoed met het idee dat onze menopauze eruit hoort te zien als een periode met een gouden randje. Aan de tafel van het ‘goed omgaan met de menopauze’ wordt geen plaats ingeruimd voor malaise.
Vergis je niet. De menopauze is big business en als sector neemt het een gelukkige positie in omdat het bijna zeker is van een potentiële eindeloze aanvoer van consumenten die op zoek zijn naar de volgende fix, pil, pleister (of shampoo/koek). Toch blijft het tekort aan HRT (Hormone Replacement therapy) aanhouden en blijft de toegang tot testosteron, althans in het Verenigd Koninkrijk, voor velen een uitdaging, zo niet totaal onmogelijk.
Onlangs woedde er op de sociale media een felle discussie over het gebruik van het woord ’tekort’ in verband met de menopauze. In veel opzichten is dat volkomen logisch. Als postmenopauzale vrouwen hebben we technisch gezien een tekort aan oestrogeen. Dat is een onmiskenbaar feit voor ons allemaal. Maar terwijl mensen ruziën over woordgebruik en een open debat in de kiem smoren, verliezen we misschien het doel van bewustmakingscampagnes en sociaal activisme uit het oog. Welke motiverende factoren staan centraal in de besluitvorming? Zijn onze meningen door ego en superioriteit gedreven belangrijker dan op feiten, beleid en richtlijnen gebaseerde bewijzen? Hebben we het patriarchaat overwonnen of hebben we gewoon de ene onderdrukkende kracht vervangen door een andere?
En hoe zit het met traumagerichte gezondheidszorg? Veel slachtoffers van seksueel en gendergerelateerd geweld vermijden routinematige baarmoederhalsuitstrijkjes en gynaecologische onderzoeken omdat ze bang zijn om opnieuw getraumatiseerd te worden. Bovendien kan de onvoorspelbaarheid van (peri)menopauzale symptomen de ervaring van seksueel misbruik in de kindertijd weerspiegelen. “De perimenopauze gaf me het gevoel dat ik de controle kwijt was en dat was triggerend voor mij” (de Vos & Douglas, 2022).
Het is gemakkelijk om beïnvloed te worden door krantenkoppen; de stijging van het aantal zelfdodingen onder vrouwen in de leeftijdscategorie 45-54 jaar, hogere percentages echtscheidingen, depressies, angsten, paranoia en woede. Vrouwen beëindigen hun carrière wordt ons verteld, maar is de menopauze echt de belangrijkste drijfveer of de laatste strohalm in dat besluitvormingsproces? Volgens de NICE-richtlijnen zou HRT en niet antidepressiva de eerstelijnsbehandeling moeten zijn bij een laag stemmingsgevoel als gevolg van de menopauze. Ook CGT (Cognitieve Gedragstherapie) kan zinvol zijn om vrouwen te helpen beter om te gaan met slapeloosheid, opvliegers en nachtelijk zweten die samenhangen met de hormonale overgang.
Toch krijgen talloze vrouwen nog steeds antidepressiva voorgeschreven als eerstelijnsbehandeling voor een somber gemoed en neerslachtigheid tijdens de menopauze. Zonder toegang tot een privéconsult bij een menopauzekliniek voor een snelle en uitgebreide hormonale gezondheidszorg, is het moeilijk te zien hoe er op korte termijn iets zal veranderen. NHS-menopauzeklinieken zijn dun gezaaid.
Toch hebben we echt een gouden kans om de (peri)menopauze landschap te verbeteren voor degenen die na ons komen. Dr. Gayathri Delanerolle schrijft over de noodzaak om deze kans aan te grijpen om samen echt holistische hormonale gezondheidszorg te produceren door zowel patiënten als artsen meer macht te geven: “We hebben de kans om te voorkomen dat de menopauze verandert van een ‘stille’ in een ‘levende’ epidemie”. Dat is helemaal waar.
Als je wilt deelnemen aan het gesprek om zowel het begrip als de toegang tot de coproductie die nodig is voor vrouwen in de (peri)menopauze te verbeteren, schrijf je dan in voor onze komende workshop ‘Menopause Madness! Challenging the mass pathologizing of the menopause’ bij AD4E op 22 mei 2024.
***Deze blog verscheen voor het eerst op Mad in the UK, 20 november 2023***
Mad in the Netherlands presenteert blogs van een diverse groep schrijvers. Deze berichten zijn bedoeld als een openbaar forum voor discussie over de psychiatrie en haar behandelingen. De geuite meningen zijn die van de schrijvers zelf.
