Een kennismaking met RLC Nei Skoen. Dit initiatief is geïnspireerd op de door peers (collegiale steun) gerunde Londense Recovery Colleges en de Recovery Learning Community in Massachusetts. In Helmond is midden in de wijk een drempelloze, kleurrijke plek gecreëerd waar mensen zich met elkaar verbonden voelen. Iederéén is welkom. Bezoekers worden uitgenodigd om nieuwe kennis op te doen en eigen kennis te delen.
Door Monique Timmermans – 12 juli 2022
Vandaag had ik de eer om te gast te mogen zijn bij de herstelbevorderende beweging Nei Skoen in het Brabantse Mierlo-Hout (Helmond). De poort staat verwelkomend open op deze mooie zomerse dag. Nieuwsgierig loop ik het terrein op. Het eerste dat me opvalt op de ruime binnenplaats is ‘kleur’. Kleur is ook hetgeen overheerst in de binnenruimte. Overal (zelfs in de plafonddelen) zijn de prachtigste fleurige kunstwerkjes te zien. Allemaal gemaakt door bezoekers. Het geeft direct een positief gevoel. De ruimte waarin Nei Skoen gevestigd is, voelt ruim en overzichtelijk. Een zachtaardige hond heet me voorzichtig welkom bij binnenkomst, gevolgd door de overige aanwezigen. Onder het genot van koffie hangt er direct een ontspannen sfeer, een gevoel van ‘thuis komen’. Dat is precies het gevoel dat Nei Skoen wil geven.
In 2016 vroeg de gemeente Helmond aan Stichting Nei Skoen om mee te doen aan een aanbesteding gericht op het versterken van zelfhulp en ervaringsdeskundigheid in Helmond. In 2017 werd de opdracht aan hen gegund. Na veel pogingen om een pand te vinden werd een voormalige bejaardensoos gevonden met een royale binnen- en buitenruimte. De huismeester die me vandaag rondleidt, wijst me op een schilderij waar enkele van de initiatiefnemers vrolijk op prijken. Nei Skoen is een initiatief van Dirk den Hollander, Tom Heywegen en Kees van Rest. Aanvankelijk werd de komst in de wijk met enig wantrouwen ontvangen. Maar dat werd gelukkig al snel anders. Inmiddels is het initiatief volledig geïntegreerd in de wijk. Zo komen gemeentewerkers als ze in de buurt aan het werk zijn er graag even buurten tijdens een koffiepauze, maar ook de burgemeester loopt wel eens spontaan binnen voor een praatje. Buurtgenoten vervullen verschillende kerntaken voor de gemeenschap. Ook wordt de ruimte regelmatig gebruikt door netwerkpartners. Zo vindt ongemerkt sociale inclusie plaats waarbij op allerlei vlakken verbetering van de woon- en leefkwaliteit in de wijk ontstaat. Grenzen en stigma’s vervagen.
Nei Skoen liet zich inspireren door Recovery Colleges in Londen en door zogenaamde Recovery Learning Communities in de VS. Ze leggen de nadruk op ‘community’ door een gemeenschap te vormen waar mensen zich met elkaar verbonden voelen. Een belangrijk aspect hierbij is dat iederéén welkom is. Deelnemers spreken van een familie. Zo ontstaan er spontaan nieuwe contacten binnen de gemeenschap maar ook ‘buiten Nei Skoen om’. Door maatjes te vormen blijven alle deelnemers in beeld. Er is een gevarieerd programma-aanbod. Bezoekers worden uitgenodigd om deel te nemen alsook om hun kennis te delen. Dit alles gebeurt in overeenstemming met de Nei Skoen-tradities.
De rondleiding is erg inspirerend. Een drempel kennen ze hier letterlijk niet. Je rugzakje kun je direct symbolisch afdoen. Op een papieren variant kun je schijven wat je even niet mee wilt dragen en het vervolgens letterlijk bij de kapstok achterlaten. In het gastenboek schrijf ik mijn voornaam. Dat is voldoende. De gemeente vindt het belangrijk om te monitoren dat er mensen komen maar hoeft niet exact te weten wie dat zijn. Het neemt de belemmeringen weg om te mogen zijn wie je bent. Buiten de vele kunstwerken die zorgen voor vrolijkheid, is er ook gedacht aan een paar prikkelarmere plekken waar je even rustig kunt ‘zijn’. Er is een knutselhoek, een dans/meditatieruimte, een muziekruimte waar het volume vol open kan gezet zonder dat er iemand van meegeniet. Wil je juist meegenieten? Dat kan tijdens het open podium, dat iedere donderdag georganiseerd wordt. De keuken wordt benut om maaltijden te bereiden waar deelnemers (na inschrijving) gezamenlijk van kunnen genieten. Op een pilaar hangen foto’s van overleden bezoekers, zodat ze niet vergeten worden. Overal zijn gezellig ingerichte hoekjes te vinden waar ruimte is voor een drankje, een spelletje, rust of juist een goed gesprek.
Het raakte me om te horen dat tijdens de eerste lockdown vanwege Covid-19 er dagelijks zo’n 30 tot 40 (afhaal)maaltijden werden bereid en aangeboden door de RLC. Voor wie niet in staat was om deze zelf te komen afhalen werd zelfs thuisbezorgd. Dat is waar Nei Skoen voor staat, denken in mogelijkheden. Het sociale karakter is ook zichtbaar in de kledinghoek; een modebibliotheek waar goede kleding uitgeleend en geleend kan worden. Dit soort initiatieven doet recht aan het motto: “We behouden wat we hebben door het weg te geven”.
Centraal in de ruimte staat een ronde tafel. Iedereen kan elkaar aankijken en iedereen wordt gezien. Hieraan vinden naast besprekingen ook herstelprogramma’s voor zelfhulpgroepen plaats. Dit zijn groepen waarin mensen hun ervaringen delen met betrekking tot gemeenschappelijke problemen. Daarbij delen zij vooral goede ervaringen, kracht en hoop. Elke groep of bijeenkomst heeft een eigen thema zoals: eenzaamheid, omgaan met schulden, teveel eten, verslavingen of psychiatrische aandoeningen. Het gaat over het herkennen van eigen patronen en het ontdekken van andere mogelijkheden en deze, wanneer ze helpend voelen, eigen te maken.
Twee leuke meiden zorgen voor de lunch. Aan tafel vinden open en prettige gesprekken plaats. Iedereen heeft te dealen met eigen uitdagingen in het leven, vaak ten gevolge van vervelende gebeurtenissen in het verleden. Misschien zijn dergelijke diepe dalen nodig om tot bijzondere groei te komen. Helaas heeft de maatschappij niet altijd de ruimte en kennis om voldoende steun te bieden. Juist daarom is het belangrijk om die verbinding te voelen op een veilige plek binnen de gemeenschap. Een drempelloze plaats waar ze je bij je naam noemen, vriendelijk en met respect behandelen en waar, doordat je jezelf mag zijn, de ruimte ontstaat om je te ontwikkelen, zonder dat het moet. Omringd door mensen die je begrijpen en in je waarde laten, waarmee je kunt lachen en huilen, komt ‘kracht’ vaak als vanzelf naar boven, voorbij hetgeen dat kwetsbaar maakt. Tal Ben-Shahar vat het in zijn boek ‘Gelukkiger, wat er ook gebeurt’ mooi samen: “Mensen die moeilijkheden doormaken, hebben meer kans op Post traumatische Groei dan op Post Traumatische Stress Stoornis”.
Nei Skoen ontvangt regelmatig bezoekers uit andere landen die het goede voorbeeld willen volgen en in hun eigen gemeenschap een soortgelijke Recovery Learning Community op willen zetten. Men deelt graag opgedane kennis. Mocht u eraan denken om zelf een dergelijk initiatief in uw buurt te starten, dan bent u van harte welkom om contact op te nemen. Zou het niet mooi zijn als er meerdere drempels verdwijnen en mensen dichtbij op een veilige plek kunnen verbinden en mogen leren met en van elkaar. Wie de schoen past, trekke hem aan!
Een inspiratieboekje uit 2018 van Mind, Landelijk Platvorm Psychische Gezondheid met 15 zelfregie- en herstelinitiatieven in Nederland: Couleur locale
De Nederlandse Vereniging voor Zelfregie en Herstel is er om zelfregie- en herstelorganisaties te verenigen. Dit betreffen initiatieven die een context en vrije ruimte bieden aan mensen om, op basis van peer support, activiteiten te ondernemen en ondersteunend te zijn op de weg van zingeving, herstel en meedoen. Ze gaan uit van de mogelijkheden, talenten en ambities van mensen, en bieden gelegenheid tot ontmoeting, ontdekking en ontplooiing.
Mad in the Netherlands presenteert blogs van een diverse groep schrijvers. Deze berichten zijn bedoeld als een openbaar forum voor een discussie over de psychiatrie en haar behandelingen. De geuite meningen zijn die van de schrijvers zelf.
