Ik mocht zo’n zes jaar geleden op doorverwijzing van Novadic Kentron als één van de eersten bij GGzE in zorg bij Peer- supported Open Dialogue. Ik ben achtentwintig jaar verslaafd geweest waarvan de laatste vijftien jaar aan crack en heroïne. Ik rookte cannabis en gebruikte ook nog regelmatig amfetamine, vooral op de momenten dat ik niet genoeg geld had om crack of heroïne te kopen. Daarnaast nam ik dagelijks een hand vol medicatie waaronder 80 mg methadon. POD bleek precies de vorm van zorg te zijn die bij me paste.
Door Arian van Laanen – 22 april 2024
Veiligheid bleek voor mij de basis van mijn herstel. Gehoord en gezien worden, droegen daaraan bij. Dat er alleen maar met mij werd gesproken en nooit over mij hielp om me veilig te voelen. Als kind was ik slachtoffer van huiselijk geweld en kindermishandeling. Destijds werd ik nooit gehoord of gezien en werd er alleen maar over mij gesproken.
Vanuit mijn verleden was ik gewend dat er bij een opname in een kliniek een behandelplan werd opgesteld aan de hand van mijn diagnose. Binnen POD is er nooit over mijn diagnose gesproken en is het woord diagnose zelfs niet eens gevallen. Tijdens POD-gesprekken werd mijn zorgplan met mij besproken en stelde ik doelen die hierin werden opgenomen. Elk jaar bespraken we of mijn doelen waren behaald en kon ik nieuwe doelen stellen, handhaven of bijstellen. Het was helpend voor mijn herstel dat er geen labeltjes op mij geplakt werden door de hulpverlening.
Ik stond zelf centraal bij de zorg, niet de hulpverlener of mijn diagnose, maar de mens Arian op basis van gelijkwaardigheid en wederkerigheid. Er was sprake van professionele nabijheid in plaats van professionele afstand.
Bij binnenkomst van een afspraak waren er steeds twee hulpverleners aanwezig. Er werd altijd eerst aan mij gevraagd waar ik de beschikbare tijd aan wilde besteden. Na afloop van elk gesprek deelden de twee hulpverleners hun reflecties op het gesprek met elkaar waar ik bij aanwezig was. Zo kon ik hen horen en als ik dat wilde, reageren op wat zij uitspraken. Dat is een belangrijk principe van POD: “Nothing about me without me”, hetgeen me veiligheid bood.
Ik ben eerst stapsgewijs gestopt met het bijgebruik van heroïne, heb vervolgens de methadon helemaal afgebouwd en daarna ook al mijn andere medicatie. Vervolgens raakte ik mijn sociale huurwoning kwijt door het faciliteren van illegale prostitutie. Niet oordelend of veroordelend ging de POD-zorg door. Gedurende twee maanden was ik dakloos en ging ik door een hel. Mensonterend was het en ik voelde me door God verlaten. Alleen de hulpverlening was er nog voor mij. Mijn casemanager kwam me wekelijks opzoeken op straat en bood me een koffie aan. Ze stond aan mijn zijde als mens.
Na twee maanden dakloosheid kon ik weer een kamer huren. Meerdere factoren speelden een rol bij de kracht die ik vond om op dat moment te stoppen met het roken van cocaïne en cannabis. Belangrijk hierbij was zeer zeker het vertrouwen dat ik van de hulpverleners kreeg. Op het moment dat ik stopte met gebruik stond het hele team voor me klaar en vingen zij me op.
Het ene proces na het andere proces volgde waarbij het voor mijn herstel belangrijk was dat de hulpverleners de processen waar ik doorheen ging herkenden en mij daarbij konden ondersteunen. Er was sprake van herstelondersteunende zorg zonder een vooraf opgesteld behandelplan. Binnen mijn processen ontstonden hulpvragen waarop samen gesproken en overlegd werd wat op dat moment voor mij helpend zou kunnen zijn. Men was terughoudend in het voorschrijven van medicatie. Verschillende keren heb ik om medicatie gevraagd, maar in goed overleg daar vervolgens toch geen gebruik van gemaakt.
De netwerkgesprekken waren eveneens belangrijk en voor zowel mij en mijn naasten helpend in ons herstel. Als hulpzoeker kon ik aangeven wie mochten aansluiten bij het gesprek. Dat kon gaan om familieleden, al eerder betrokken hulpverleners, vrienden enzovoorts, afhankelijk van mijn behoeften. Mijn naasten werden door middel van deze netwerkgesprekken rechtstreeks bij mij en ons herstel betrokken. Zo was er bijvoorbeeld maar één netwerkgesprek nodig om mij te laten inzien dat mijn moeder ook slachtoffer was en niet alleen ik.
Ik heb Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR), emotieregulatie training (ERT) en Acceptance and Commitment Therapy (ACT) gedaan en verder vooral een luisterend niet oordelend oor gehad in het ondersteunen van mijn herstelproces.
Als cliënt mocht ik ook gebruik maken van een geestelijk verzorger van GGzE. Ook haar ondersteuning was erg waardevol. Ze heeft me door het proces van mijn innerlijk kind naar mijn innerlijke verlichting geleid. Het herkennen van mijn processen was ook hierbij erg belangrijk.
We hebben met ons allen een hele mooie bijzondere prestatie geleverd.
Na achtentwintig jaar ben ik gestopt met mijn verslaving, zonder klinische opnames, zonder ondersteunende medicatie. Ik ben door mijn diepste pijn gegaan en in verbinding met mezelf gekomen.
Een applaus voor dit POD-team bestaande uit hulpverleners van GGzE en Novadic-Kentron die mij als mens zes jaar lang hebben ondersteund.
Het POD-team in Woensel-Noord, waar ik zo enthousiast over ben, bestaat sinds kort niet meer als POD-team. Deze POD-hulpverleners werken nu verspreid over verschillende teams. Dat vind ik persoonlijk erg jammer. Het is door de directie bepaald. Mijn wens is dat de zorg zoals ik die gehad heb voor eenieder die dat nodig heeft beschikbaar komt in Nederland. POD-zorg is nu versnipperd over het land en nog slechts minimaal beschikbaar. POD-werkers zijn op de achtergrond bezig om deze vorm van zorg onder de aandacht te brengen vanuit de wens dat straks meer mensen gebruik kunnen maken van deze methode en het dan dus breed beschikbaar is binnen de GGZ. Ik deel hun wens. Het is ook daarom dat ik hier mijn verhaal deel.
***Deze blog verscheen voor het eerst op Mad in the Netherlands, 22 april 2024***
Mad in the Netherlands presenteert blogs van een diverse groep schrijvers. Deze berichten zijn bedoeld als een openbaar forum voor discussie over de psychiatrie en haar behandelingen. De geuite meningen zijn die van de schrijvers zelf.
Over de auteur:
Arian van Laanen is ervaringswerker bij Novadic Kentron Vught, NK WMO en NK Preventie, gastspreker en gastdocent.
Overige bronnen:
- Peer-supported Open Dialogue (POD) op Kenniscentrum Phrenos geeft een korte Nederlandstalige uitleg over POD en verwijst naar diverse informatiebronnen.
- Een interview met Jaakko Seikkula over ‘Open Dialogue’. Jaakko Seikkula creëerde samen met Markku Sutela de ‘Open Dialoog-benadering’ voor acute crises in Finland. Jaakko is klinisch psycholoog, onderzoeker en professor psychotherapie aan de universiteit van Jyväskylä, Finland. Al meer dan 40 jaar is Jaakko bezig met het ontwikkelen van een menselijke methode voor het werken met mensen met de meest ernstige vormen van psychologische en emotionele nood.
- HopenDialogue is een internationaal gezamenlijk onderzoek om de effectiviteit van Open Dialoog in verschillende contexten te evalueren en de centra te ondersteunen die deze aanpak hanteren.
- Open Dialogue UK – trainingsprogramma’s
- Artikelen op Mad in America over Open Dialogue
