Een studie gepubliceerd in het Community Mental Health Journal toont aan dat de farmaceutische industrie grote bedragen betaalt aan de auteurs en/of redacteuren van tweederde van de onderzochte studieboeken over psychofarmaca. In tegenstelling tot wat bij de meeste medische tijdschriften het geval is, vereist het uitgeven van leerboeken geen openbaarmaking van betalingen aan auteurs en redacteuren. Dit geeft reden tot bezorgdheid over vooringenomenheid (bias).
Door Richard Sears – 14 februari 2023
De studie werd uitgevoerd door Lisa Cosgrove en Farahdeba Herrawi van de Universiteit van Massachusetts Boston en Allen F Shaughnessy van Tufts University School of Medicine. Het werk wijst erop dat deze informatie in lesboeken bekend moet worden gemaakt omwille van de transparantie:
“Tweederde van de leerboeken had tenminste één redacteur of auteur die persoonlijke betalingen ontving van een of meer farmaceutische bedrijven. In totaal werd over een periode van zeven jaar 11.021.409 USD betaald aan 11 van de 21 redacteuren/auteurs. Veel van dit geld werd betaald aan één enkele auteur, maar bij 24% van de schrijvers ontving elk meer dan 75.000 USD binnen dit tijdvak. Er zijn verschillende psychofarmacologische leerboeken geschreven door schrijvers zónder duidelijke financiële belangenverstrengeling. Net als bij medische tijdschriften zouden medische leerboeken transparant moeten zijn over betalingen aan hun auteurs en redacteuren.”
Het huidige onderzoek had tot doel belangenverstrengeling bij het publiceren van psychofarmacologische leerboeken te onderzoeken. Om dit doel te bereiken verzamelden de auteurs psychofarmacologische publicaties waarvan het beoogde publiek psychiaters betrof en waarbij de publicatie was geschreven als studieboek. Teksten die niet bedoeld waren voor voorschrijvers werden uitgesloten. De lijst met leerboeken werd vervolgens gedeeld met praktiserende psychiaters, waarbij hun werd gevraagd om suggesties voor opname en uitsluiting. Dit leverde uiteindelijk negen studieboeken op. Om eventuele financiële belangenverstrengeling te onderzoeken, haalden de onderzoekers de namen van de auteurs en redacteuren van de leerboeken door twee databases, ProPublica’s Dollars for Docs (voor de jaren 2013-2018) en Open Payments (voor 2019 en 2020).
Bij 6 van de 9 onderzochte leerboeken was er minstens één auteur of redacteur die financiële betalingen ontving van de farmaceutische industrie. Daarnaast was één leerboek geschreven door een farmaceutische werknemer. Onder de 21 auteurs en redacteuren van de opgenomen leerboeken ontving iets meer dan de helft (11) betalingen van de industrie. In totaal betaalde de industrie 11.021.409 USD aan de auteurs en redacteuren van de leerboeken in kwestie. Hoewel het merendeel van dit geld naar één auteur ging, ontvingen 5 van de 21 auteurs meer dan 75.000 USD. Van deze betalingen was 99,8% niet gerelateerd aan onderwijs, maar werd het verstrekt voor diensten als “promotioneel spreken”. Hoewel 7 van de 9 studieboeken een verklaring voor belangenverstrengeling hadden, was het door de wijze waarop deze verklaringen geplaatst werden onwaarschijnlijk dat lezers ze zagen.
Het huidige onderzoek had verschillende beperkingen. Er was geen inhoudsanalyse van de leerboeken. Dit betekent dat het onderzoek alleen financiële belangenverstrengeling en potentiële vooringenomenheid laat zien, niet of er daadwerkelijk vooringenomenheid bestond. Voordat er suggesties voor uitsluiting kwamen vanuit psychiaters, waren in de eerste selectie 15 leerboeken opgenomen, waarvan er in het uiteindelijke onderzoek slechts 9 werden meegenomen. De redenen voor uitsluiting zijn niet vermeld. Daarnaast kunnen financiële betalingen die niet zijn ingediend bij een van de twee databanken die de auteurs gebruikten, gemist zijn.
De auteurs concluderen dat geneeskundestudenten moeten worden geïnformeerd over het enorme risico van vooringenomenheid dat aanwezig is in veel van het aangeboden opleidingsmateriaal. Tevens zou een beleid gevoerd moeten waarbij ieder leerboek een uniforme en prominente verklaring over belangenverstrengeling bevat. Zij schrijven:
“Op dezelfde manier waarop het International Committee of Medical Journal Editors (ICMJE) transparantie vereist, zou openbaarmaking van FCOI een standaardpraktijk moeten worden bij de auteurs en redacteuren van psychofarmacologische leerboeken. Het is een positief teken dat de meeste (7 van 9) leerboeken een disclosure statement bevatten. De plaats van deze verklaringen varieerde echter, en sommige waren opgenomen in lange inleidingen waardoor het onwaarschijnlijk was dat het merendeel van de lezers ze onder ogen kreeg. Verder onderzoek zou moeten nagaan of er een verband is tussen FCOI’s en het overschatten van de voordelen en het onderwaarderen van de schade van de besproken medicijnen in deze leerboeken.”
Prominente auteurs hebben verklaard dat leerboeken voor psychiatrie vol met fouten en propaganda staan. Onderzoek heeft uitgewezen dat leerboeken voor verpleegkunde met regelmaat kritiekloos de medicalisering van de geestelijke gezondheid presenteren alsof het een objectief feit is. Andere onderzoeken hebben ontdekt dat leerboeken voor psychologie verkeerde informatie geven over intelligentie en ADHD.
Geld van de industrie heeft waarschijnlijk het medisch onderwijs gecorrumpeerd, want onderzoek heeft aangetoond dat door de industrie gefinancierde medische vervolgopleidingen artsen aanmoedigen om meer opiaten voor te schrijven zonder zich te bekommeren om de gevolgen. Een soortgelijk onderzoek vond ook bewijzen dat het medisch onderwijs bevooroordeeld was ten gunste van de promotie van medicijnen tegen eetbuienstoornissen.
***Gepubliceerd op Mad in America, 14 februari 2023. Vertaald door MitN***
Cosgrove, L., Herrawi, F., & Shaughnessy, A. F. (2021). Conflicts of interest in psychopharmacology textbooks. Community Mental Health Journal, 58(4), 619–623. https://doi.org/10.1007/s10597-021-00906-6 (Link)
Voetnoot Mad in the Netherlands: Wij onderkennen de beperkingen van dit onderzoek. Omdat de boodschap van het artikel perfect aansluit op het gedegen onderzoek beschreven in het kwartaalthema “Anatomy of an Industry”, hebben wij toch gekozen dit artikel te delen om de discussie hieromtrent aan te wakkeren
