Een nieuwe studie concludeert dat transcraniële magnetische stimulatie (TMS) niet beter was dan placebo voor mensen gediagnosticeerd met bipolaire stoornis.
Door Peter Simons – 29 Maart 2021
Een nieuwe studie testte transcraniële magnetische stimulatie (TMS) voor de behandeling van mensen met de diagnose bipolaire stoornis. De onderzoekers ontdekten dat daadwerkelijke TMS niet beter was dan een sham (nep) behandeling.
De studie werd geleid door Lakshmi N. Yatham aan de University of British Columbia Hospital in Canada en gepubliceerd in JAMA Network Open.
Het specifieke type interventie dat werd gebruikt is intermitterende theta-burst stimulatie (iTBS), een vorm van TMS. De onderzoekers richtten zich op de linker dorsolaterale prefrontale cortex (LDPC) in de hersenen. Het doel was het verlichten van depressieve symptomen bij mensen die gediagnosticeerd waren met bipolaire stoornis.
iTBS werd gebruikt, en de LDPC werd als doel gekozen omdat dit momenteel populaire TMS-methoden zijn bij de behandeling van depressie. Yatham schrijft:
«Er was geen bewijs van antidepressieve superioriteit voor actieve iTBS boven sham iTBS. Ook de veiligheid is onzeker omdat er 1 hypomane switch optrad door actieve iTBS en een 2e tijdens de open-label fase.»
Dit wil zeggen dat mensen die willekeurig werden toegewezen aan de nepbehandeling het net zo goed deden als mensen die echte iTBS kregen. Bovendien werden twee mensen die echte iTBS ondergingen hypomaan, in vergelijking tot geen enkele persoon die de schijnbehandeling kreeg.
Het onderzoek was dubbelblind, wat betekent dat noch de deelnemers noch de onderzoekers wisten wie iTBS kreeg en wie de schijnbehandeling kreeg. De gerandomiseerde, gecontroleerde studie duurde vier weken, met een extra vier weken durende “open-label” fase waarin er geen sham (schijn) controlegroep was.
De 37 deelnemers moesten de diagnose bipolaire stoornis I of II hebben, momenteel een depressieve episode doormaken en momenteel een stemmingsstabilisator en/of antipsychoticum gebruiken. Ze moesten tevens geen “klinische respons” op het medicijn hebben gehad – dat wil zeggen dat voor de deelnemers aan dit onderzoek stemmingsstabilisatoren en antipsychotica niet werkten om hun symptomen te verbeteren.
Mensen die eerder geen respons hadden gehad op TMS werden uitgesloten, net als mensen die suïcidaal waren, een psychose of middelenmisbruik hadden, of psychotherapie ondergingen.
De studie was bedoeld om 50 mensen in elke groep (totaal 100) te omvatten. De studie werd echter vroegtijdig afgebroken omdat de TMS zo ontoereikend was. De respons was zeer laag: 3 van de 19 mensen in de schijnbehandelingsgroep verbeterden, terwijl 3 van de 18 mensen in de actieve behandelingsgroep verbeterden.
Nadat 8 deelnemers waren afgehaakt, voltooiden 29 deelnemers de vier weken durende gerandomiseerde proef. 21 mensen stemden vervolgens in met de open-label fase. 5 van hen vielen uit, zodat 16 mensen overbleven om de open-label proef te voltooien. 4 van de 16 overblijvende personen “bereikten klinische remissie” tijdens de open-label fase. Er was echter geen controlegroep om deze resultaten mee te vergelijken, dus deze resultaten kunnen ook te wijten zijn aan het placebo-effect of regressie naar het gemiddelde.
Hoewel de onderzoekers schrijven dat “de integriteit van de blindering bewaard is gebleven”, merken zij op dat ongeveer de helft van de mensen in de studie correct heeft geraden of zij de actieve behandeling kregen of niet. Bovendien hadden mensen veel meer kans op verbetering als ze geloofden dat ze de actieve behandeling hadden gekregen – wat een bewijs is van een sterk placebo-effect.
Verrassend genoeg is TMS door de FDA goedgekeurd voor de behandeling van depressie bij mensen met welke diagnose dan ook, inclusief bipolaire stoornis. De onderzoekers merken op dat dit gebaseerd is op extrapolatie van bevindingen uit studies bij mensen met een depressie-diagnose en niet op feitelijk bewijs voor bipolaire stoornis.
Niettemin is dit niet de eerste studie die de ineffectiviteit van TMS aantoont. Een 2016 sham-gecontroleerde studie van een ander type TMS (sequentiële bilaterale repetitieve transcraniële magnetische stimulatie) toonde eveneens aan dat de actieve behandeling niet effectief was bij mensen met een bipolaire stoornis diagnose.
Zelfs bij de behandeling van mensen met een diagnose voor depressie in plaats van bipolaire stoornis, is het bewijs voor de effectiviteit van TMS onduidelijk. Drie grote meervoudige onderzoeken toonden aan dat TMS niet effectief was.
Een review door de Clinical TMS Society kleurt deze bevindingen positief, maar de resultaten zijn duidelijk:
- De Neuronetics studie van 2007: Verbetering na vier weken was niet significant verschillend tussen actieve en sham TMS groepen (p = 0.06). Een p-waarde van minder dan 0,05 wordt gewoonlijk als statistisch significant beschouwd (soms wordt een p van minder dan 0,01 gebruikt voor een nog striktere definitie). De conclusie dat dit “veilig en effectief” was, werd door andere onderzoekers beschouwd als met “het potentieel om lezers te misleiden“.
- In de OPT-TMS NIMH-studie van 2010 verbeterde 15% van de mensen in de actieve TMS-groep (tegenover 4% in de placebogroep). Hoewel dit verschil statistisch significant was, verbeterde 85% van de deelnemers niet na het ontvangen van TMS.
- De Brainsway-studie uit 2015: Hoewel de eerste resultaten veelbelovend waren, waren de remissiepercentages voor “Deep TMS” op het uiteindelijke uitkomstpunt van 16 weken niet significant verschillend tussen de actieve en de shamgroep (p = 0,15).
***Gepubliceerd op Mad in America, 29 maart 2021. Vertaald door MitN***
McGirr, A., Vila-Rodriguez, F., Cole, J., Torres, I. J., Arumugham, S. S., Keramatian, K., . . . & Yatham, L. N. (2021). Efficacy of active vs. sham intermittent theta-burst transcranial magnetic stimulation for patients with bipolar depression: A randomized clinical trial. JAMA Netw Open, 4(3), e210963. doi:10.1001/jamanetworkopen.2021.0963 (Link)
