Trauma (en PTSS) is niet verstandelijk – Alles draait om gevoel

Gevoel en gevoelens die waargenomen worden in het lichaam en die in het hier-en-nu ontstaan, maar die te maken hebben met bagage uit het verleden of angsten voor de toekomst.

Onschuldig schaapje lijkt een wolf in de schaduw op de muur.

Trauma en een Posttraumatische Stressstoornis (PTSS) zijn niet verstandelijk – alles draait om gevoel. Gevoel en gevoelens die waargenomen worden in ons lichaam. Nare gevoelens die natuurlijk in het hier-en-nu ontstaan, maar die te maken hebben met bagage uit het verleden of angsten voor de toekomst.

Deze gevoelens ontstaan doordat bepaalde aanleidingen/triggers in het hier-en-nu onbewuste ‘oude’ energie die vastzit in (traumatische) situaties van toen laat vrijkomen.

Velen denken dat het gaat om de stressreacties die dan ontstaan – maar je kunt stressreacties die iemand in het lichaam bewust wordt, niet oplossen op hetzelfde niveau als waar deze ontstaan – in het lichaam dus.

Het lichaam is een informatienetwerk en functioneert hierin ‘slechts’ als informatiebron – het lichaam is niet de oorzaak. De trigger veroorzaakt de vastzittende en daardoor steeds op eenzelfde manier waargenomen stressreactie.

Doordat haast iedere professional gefixeerd is op de stressreacties zelf, ontstaat er een symptomatische, maar geen holistische en doelmatige oplossing voor iemand met Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV).

Door Johan Reinhoudt – 1 mei 2023

Onderliggende aanleidingen/triggers

Het gaat er dus om de onderliggende aanleiding/trigger van de stressreacties op te lossen en niet de stressreacties zelf.

  • Een aanleiding/trigger is een externe prikkel die een vastzittend energiepatroon kan activeren en leidt tot een (stress)reactie.
  • Een stressreactie is de interne reactie die in het lichaam gevoeld wordt wanneer een vastzittend energiepatroon door een trigger is geactiveerd.

Herstel zou altijd gericht moeten zijn op het oplossen van de externe trigger, zodat de interne reactie niet meer kan ontstaan. Zie het maar als een ‘verbinding’ die niet meer gemaakt kan worden omdat de eerder nog vastzittende energie (belasting) op de waarneming is opgelost.

Het is belangrijk om goed onderscheid te maken tussen een stressfactor (aanleiding ofwel trigger) en de uiteindelijke stressreactie (emotie, belemmerende overtuiging, fantasie in de vorm van angst, etc.). Het zijn niet de trauma’s zelf die voortduren, die waren immers toen, maar wel de stressoren (triggers) en de daaropvolgende stressreacties die mogelijk voortduren in het hier en nu. Het trauma is een bevroren energiepatroon dat is opgeslagen in het energieveld van de persoon. 

Bevroren reacties op een vroegere stressfactor ontstaan bijvoorbeeld in de vorm van:

  • Fysieke sensaties:

Versnelde hartslag, zweten, beven, pijn, spanning, kramp, hitte, druk (in de nek/buik/hoofd/borstkas of ergens anders), spanning in de schouders, veranderingen in de snelheid van ademhaling, spanning en/of een brok in de keel.

  • Emoties: 

Ontzetting, boosheid, woede, onmacht, gruwel, overweldiging, angst, verdriet, wanhoop, schaamte, minachting, walging.

  • Gedachten: 

Gedachten over jezelf, over anderen, over het leven, conclusies die gevormd zijn op basis van ervaringen, generalisaties over je eigen gedrag en over het leven in het algemeen.

Een trigger is een zintuiglijk waargenomen prikkel (gewaarwording) in het hier-en-nu die bijvoorbeeld een bevroren perceptie (gewaarwording) van een herinnering, fantasie, wens of een negatieve/ belemmerende overtuiging ‘triggert’

Bevroren percepties (gewaarwordingen) zijn bijvoorbeeld:

  • Een herinnering:

Beeld, geluid, aanraking/tast, geur, smaak.

  • Een fantasie:

Iets wat gebeurd is en niet had moeten gebeuren; bijvoorbeeld dat iemand Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV) door PTSS en trauma heeft gekregen doordat een dierbare (abrupt, te vroeg, te snel) overleden is, of dat een iemand plotseling ernstig ziek geworden is. Een fantasie is ook datgene wat nog niet gebeurd is, maar waarvan men wel de angst heeft dat het in de toekomst zou kunnen gaan gebeuren.

  • Een wens:

Dat wat nog niet gebeurd is, maar waar groot belang aan gehecht wordt dat het op een bepaalde manier gaat gebeuren, of dat iets nooit op een bepaalde manier zal gaan gebeuren. Dit kan positief of negatief zijn, bijvoorbeeld iemand die materiële zaken nastreeft, maar het kan ook zijn dat iemand wenst dat een familielid niet (verder) lijdt.

  • Negatief en belemmerende overtuigingen:

Ik ben niet goed genoeg.
Het gevoel hebben dat niemand echt van je houdt.
Dat je altijd te horen hebt gekregen dat je een minkukel bent.
Dat je altijd verteld is dat dingen door hoe je bent toch nooit kunnen gaan lukken voor je.
Dat je altijd verteld werd dat iets altijd nog beter kan en dat wat je doet niet goed genoeg is.
Dat je niet goed genoeg je best doet.
Dat je je alleen voelt omdat je altijd het gevoel hebt alles alleen te moeten doen (zonder support).
Dat je van kinds af aan al voor jezelf hebt moeten opkomen en dat niemand je echt ooit geholpen heeft en nog steeds niet.

Oplossen van PTSV – hoe dan?

Integraal en holistisch herstellen van PTSS en trauma gaat (veel) verder dan alleen het oplossen van de triggers van de stressreacties (effecten) van Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV) door PTSS en trauma.

Iedereen komt in de praktijk met zijn of haar eigen situatie, persoonlijkheid en leven op het moment van de start van een hersteltraject. Een standaard opbouw van PTSS bestaat niet.

Een hersteltraject is een herstelproces en het is er niet op gericht om je persoonlijkheid te veranderen. Het gaat er juist om dat je meer in contact komt met je Essentie (het pure bewustzijn) – met wie je werkelijk bent en je altijd al bent geweest.

Hierdoor krijgt je persoonlijkheid en het ego, de juiste plek in je leven en kun je meer zijn wie je bent – moeiteloos. Wanneer je je verbonden voelt met je Essentie, dan vloeit je energie zonder hiervoor ook maar iets te hoeven te doen.

Het oplossen van PTSS en traumaverschijnselen blijft natuurlijk centraal staan in een holistisch hersteltraject. Een hersteltraject is er dan ook op gericht dat je ná alle aanpassingen die je in je leven hebt gemaakt om allereerst te kunnen overleven, je vervolgens (weer) je eigen leven kunt gaan leven. Jezelf kunt zijn, je eigen keuzes weer kunt maken en daardoor weer met durf en lef je leven verder kunt leven!

Om herstel in de praktijk te ondersteunen worden diverse vooruitstrevende interventies gebruikt. Ik heb persoonlijk een sterke voorkeur voor het gebruik van Logosynthese®

Logosynthese® is ontwikkeld door de Nederlands/Zwitserse psycholoog en psychotherapeut dr. Willem Lammers. Dr. Lammers is opgeleid in bio-energetica, Transactionele Analyse (TA), hypnotherapieNeuro Linguïstisch Programmeren (NLP), energiepsychologie en heeft gedurende zijn loopbaan gewerkt op de grenzen van lichaam, geest en ziel.

Logosynthese® is een elegante en effectieve manier om op korte termijn pijnlijke en traumatische herinneringen, onnodige angsten en belemmerende overtuigingen op te lossen. Hierdoor komt energie beschikbaar om het leven op eigen manier vorm te geven.

Bij het gebruik van Logosynthese® wordt vastgesteld wat de specifieke betrokken onderliggende aanleiding/trigger verbonden met het vastzittende energiepatroon is. Tegelijkertijd wordt onderzocht wat de reacties zijn die optreden wanneer een specifieke trigger wordt geactiveerd.

Het unieke van dit proces is dat door samen met de cliënt zowel de trigger als de reactie vast te stellen en aan te pakken, het vastzittende energiepatroon opgelost kan worden. 

In de kern is het deskundig toepassen van Logosynthese® een nauwkeurig, geordend model. De methode wordt gebruikt voor het vaststellen en oplossen van herinneringen, overtuigingen, wensen en fantasieën die stressreacties in gang zetten en die het bereiken van persoonlijke en zakelijke doelen in de weg staan.

De uitgangspunten van Logosynthese® zijn:

  • Alles is energie.
  • Energie is verstard of is in beweging.
  • Energie hoort bij jou of hoort niet bij jou.
  • Woorden brengen energie in beweging.

Logosynthese® verder in het kort:

  • Wij zijn levensenergie.
  • Levensenergie is gebonden of stroomt vrijelijk.
  • Essentie is levensenergie wat stroomt.
  • Afscheiding (dissociatie) is bevroren levensenergie – gebonden.
  • Energie die stroomt, is niet-lokaal.
  • Gebonden energie is bevroren in de ruimte.
  • Als energie gebonden is – is het leven beperkt en lijden we.
  • Logosynthese® kan de stroom van gebonden energie herstellen.

Logosynthese® is een methode die de energie van woorden gebruikt en op verschillende lagen van het bewustzijn werkt. Woorden bevatten energie en hebben hierdoor de mogelijkheid om bouwstenen van iemands werkelijkheid te worden. Daarom worden woorden in allerlei oude en nieuwere geschriften in verband gebracht met schepping en creatie – het vanuit hart gestuurde intentie laten ontstaan van “uitgesproken” mogelijkheden.

Door het uitspreken van de Logosynthese® zinnen wordt er dan ook op energetisch niveau gewerkt. Op deze manier komt de verstarde energie weer in beweging. Door de zinnen helpt Logosynthese® trauma’s te helen en een leven met een goede kwaliteit van leven te ondersteunen.

Wanneer triggers hierdoor oplossen, ervaart iemand een aanhoudend gevoel van rust en helderheid met betrekking tot de specifieke kwestie, en de stressreactie door de trigger komt niet terug. 

Er is na het oplossen van de trigger een situatie ontstaan, waarbij de herinnering met negatieve belasting, nu een herinnering zonder belasting is geworden. De oude (neurale) verbindingen zijn niet meer effectief en iemand kan vanaf dat moment zonder emotie terugdenken aan een traumatische situatie.

De stressreactie kan niet meer ontstaan omdat de aanleiding weg is. Op deze manier kunnen verontrustende kwesties die in het onderbewuste liggen opgeslagen zonder drang en dwang en in veiligheid ‘laag voor laag’ opgelost worden. 

In het werk heeft (het onderbewuste van) de cliënt de regie – altijd! Er zijn bijvoorbeeld geen sessie nummers die bepalen wat er op een bepaald moment aan de orde gaat komen. Het gaat in de basis om zonder drang en dwang het onbewuste, bewust te maken. Die dingen die (dagelijkse) belasting geven, worden op dat moment door het onderbewuste als relevant beschouwd. Hierdoor kunnen deze op dat moment dan ook in veiligheid opgelost worden. 

De belasting die in het dagelijks leven ontstaat (stressreacties) als signalen gebruiken om hieruit op professionele wijze de onderliggende aanleiding/trigger te analyseren en op te lossen. 

Het onderbewuste is onderdeel van het systeem wat altijd, dus ook wanneer iemand slaapt, meehelpt om veiligheid te waarborgen. Bij de minste onveiligheid zal het onderbewuste ervoor zorgen dat er bewustwording van die onveiligheid ontstaat – iemand schrikt bijvoorbeeld wakker van een harde klap die men ’s nachts ineens hoort.

Het is dan ook bijzonder onnatuurlijk en zelfs tegenstrijdig om drang en dwang uit te oefenen bij het oplossen van aanleidingen/triggers van Posttraumatische Stressverschijnselen. Door het onderbewuste te volgen blijft het in een hersteltraject op alle momenten een veilige situatie.

Wanneer er met het onderbewuste op een vriendelijke manier wordt samengewerkt zal het onderbewuste nooit voor iemand te heftige dingen vrijgeven – hier zit gewoonweg veel te veel onveiligheid aan vast. Voor cliënten is het altijd een comfortabele gedachte – dat iets wat ‘te heftig’ is op de manier zoals er in de praktijk met Logosynthese® gewerkt wordt, nooit zomaar zal ontstaan.

Logosynthese® is daarom juist een elegante interventie benadering – een methode die met het onderbewuste samenwerkt en zorgt voor een continue veilige situatie. Hierdoor is het voor mij in het werken met cliënten in de praktijk van onschatbare waarde.

Logosynthese® wordt steeds door cliënten die een integraal en holistisch hersteltraject hebben gevolgd weer aangemerkt als een bijzonder aangename, ondersteunende en effectieve methode voor het oplossen van de aanleidingen van hun Posttraumatische Stressverschijnselen.

Gevoelens en aangepast (over)leven

Na het ontstaan van Posttraumatische Stressverschijnselen zijn velen zo goed als mogelijk en daardoor, aangepast gaan leven. Deze manier van leven wordt uiteindelijk overleven.

Door alle (te) heftige situaties zijn ze hierbij hun gevoel (hun interne GPS-navigatiesysteem) kwijtgeraakt en daardoor kunnen emoties uiteindelijk ook niet meer geuit worden. Wil je meer hierover lezen, klik dan hier voor het artikel “Mijn gevoel is ‘weg’ – PTSS en trauma lijken mijn tranen te hebben opgedroogd.”

Door tijdens het oplossen van PTSV zowel gericht te zijn op de externe prikkel (aanleiding/trigger) en de reactie die verband houdt met de te heftige en emotionele ervaring, kan er bewust waarneembare verandering ontstaan. 

Afscheidingen (dissociaties) – overlevingsmechanismen

Afscheidingen (dissociaties) die ontstaan als gevolg van Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV) door PTSS en trauma, zijn onbewuste pogingen, om te voorkomen dat we de heftigheid van toen niet nog een keer gaan voelen.

Afscheidingen vertalen zich in overlevingsmechanismen die we hiervoor onbewust ontwikkelen – het zijn copingmechanismen. Ze kunnen bijvoorbeeld ontstaan door:

  • Te heftige situaties meemaken.
  • (Lichamelijk) grensoverschrijdend gedrag ervaren.
  • Bijna-doodervaringen.
  • Post Intensive Care Syndroom (PICS).
  • Een kind verliezen.
  • Ouder- en/of grootouder verstoting.
  • Een medische of niet-medische abortus (inclusief overtijdbehandeling).

Het zijn allemaal voorbeelden van redenen waarom we er daarna gewoon niet meer willen “zijn” en dus ook willen stoppen met voelen – om alle narigheid gewoon niet meer te voelen. Afscheidingen die ontstaan door Posttraumatische Stressverschijnselen als gevolg van PTSS en trauma, zijn pogingen om (onbewust) te voorkomen dat we de heftigheid van toen nog een keer zouden kunnen gaan voelen.

Afscheidingen vertalen zich in overlevingsmechanismen (copingmechanismen) die we hiervoor (onbewust) specifiek ontwikkelen. Klik hier voor een uitgebreidere beschrijving van “Afscheidingen (Dissociaties) en Overlevingsmechanismen door PTSS en Trauma”.

Vijandige overname van de bewuste geest

De Posttraumatische Stressreacties zijn namelijk een overname van de bewuste geest en daardoor zijn deze stressreacties dan ook niet verstandelijk te controleren – ze zijn automatisch, reflexmatig en ook nog eens oncontroleerbaar.

Hiermee om leren gaan zoals zo vaak wordt voorgesteld in verstandelijke benaderingen tijdens bepaalde trajecten – is een onbegonnen zaak – dit is niet menselijk. Je kunt toch niet leren controleren wat oncontroleerbaar is?

Zogezegd bijvoorbeeld willen controleren dat je van het ene op het andere moment onbewust vanuit een staat van rust en veiligheid in een staat van onrust, gejaagdheid en zelfs paniek terecht komt. Een staat waar je je soms niet eens meer kunt verroeren en het zelfs ook lichamelijk erg koud krijgt. De door dr. Stephen Porges zo vakbekwaam beschreven staat van bevriezen als onderdeel van de door dr. Porges ontwikkelde “Polyvagaal Curve”. 

Hij beschreef als oorzaak hiervan dat gedeelte van het autonome zenuwstelsel wat normaal de voet op de rem houdt, wat door te veel en te vaak stress (geen tijd om te herstellen) compleet ontregeld raakt. Je zou kunnen zeggen het systeem compleet overprikkeld raakt en er als gevolg hiervan veel te weinig de voet op de rem gehouden wordt.

Hierdoor raakt iemand niet alleen compleet overprikkeld, maar ook nog eens compleet uitgeput. De energiebalans raakt compleet negatief verstoord en men krijgt op burn-out lijkende verschijnselen.

Posttraumatische Stressverschijnselen zijn echter iets heel anders dan burn-out verschijnselen –  de onderliggende aanleiding is totaal verschillend. Wil je meer hierover lezen, klik dan hier.

Daarnaast is ook het continu bezig zijn met de omgeving niet verstandelijk en daardoor dus ook niet bedacht. Dit ontstaat door onbewuste prikkels die voortdurend zorgen voor een vorm van waargenomen onveiligheid.

Oplossen van aanleidingen/triggers – geen trucjes en/of training

Wanneer we te maken hebben met Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV) gaat het er dus niet om te leren om je verstand op een andere manier te kunnen gebruiken.

Het gaat vooral niet om trucjes te leren of cursussen te gaan volgen – vooral ook niet om nog meer in het hoofd te komen en te proberen om het allemaal (nog) beter te willen begrijpen en te kunnen verklaren. Nee, het gaat, maar om een ding – holistisch voelen als een volledige eenheid van lichaam, ziel en geest, want dit is wat je bent.

Weer bewust kunnen voelen wat mensen, situaties en omgevingen met je doen (reacties) en hieruit de aanleidingen/triggers van de PTSV samen met een empathische, deskundige en vooral in Posttraumatische Stressverschijnselen en trauma gespecialiseerde professional analyseren. Vervolgens deze aanleidingen/triggers oplossen door inzet van vooruitstrevende interventies (zoals Logosynthese®) en als onderdeel van een integraal en holistisch hersteltraject.

Het is belangrijk om Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV) in allerlei vermommingen niet de conclusie van je leven te laten worden. Gebruik de signalen van je lichaam om verder mee te werken richting een toekomst met een goede kwaliteit van leven. Je lichaam wat zich altijd als een fantastisch informatienetwerk heeft gedragen en nog steeds doet. Een lichaam wat tegelijkertijd onderdeel vormt van de eerdergenoemde drie-eenheid (lichaam, ziel en geest) en daarmee dus onlosmakelijk verbonden is met je herstel. Een lichaam wat niet de oorzaak is. Een lichaam wat altijd bezig is om te proberen terug te keren naar een staat van (gezonde) zelfregulatie. Dat dit nu misschien op dit moment niet zo is, ligt niet aan het lichaam, maar aan de blokkades die in de weg staan om die staat van zelfregulatie (homeostase) te bereiken.

Conclusie – Integraal en holistisch herstel

Alhoewel het oplossen van de triggers van stressreacties centraal staat in een integraal en holistisch PTSS hersteltraject – gaat integraal herstel verder dan dit. Integraal herstel betreft ook vergroting van het zelfbewustzijn, zelfinzicht en de beschikking krijgen over vooruitstrevende hulpmiddelen die zorgen dat iemand na Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV) door PTSS en trauma zijn of haar vitaliteit weer terugkrijgt. Op deze manier komt er een einde aan een leven gevuld met vermijden van prikkels en stressoren (bijvoorbeeld van bepaalde situaties, mensen, omgevingen, geuren, kleuren, geluiden, aanrakingen, foto’s/films en smaken). 

We kennen allemaal die mensen die doen wat ze fijn vinden en ontzettend gepassioneerd zijn over waar ze mee bezig zijn – het werk geeft hun energie en hun energie stroomt vrijelijk!

Door PTSS en trauma kunnen gedachten, gevoelens of ervaringen een vermindering van de energiestroom en zelfs een vrije verbinding met Essentie in de weg staan. Het is juist de bewuste verbinding van de aanwezigheid van Essentie die een gebalanceerde en goed functionerende structuur in het dagelijks leven mogelijk maakt.

Wanneer men tijdens een hersteltraject steeds meer de verbinding met Essentie hersteld, kan men hierdoor weer vanuit eigen kracht en met een goede kwaliteit van leven verder leven – dit houdt in, mentaal weerbaar zijn en goed om kunnen gaan met de ‘ups-and-downs’ in het dagelijks leven. 

Op naar herstel met een goede kwaliteit van leven – ook na Posttraumatische Stressverschijnselen door PTSS en trauma! 

***Blog verscheen eerder op PTSS voorbij, 1 mei 2023***

Overige bronnen:

Filmpje “Logosynthesis with Dr. Willem Lammers. Keynote address, World Energy Conference, October 15, 2022″

Logosynthese is een veelomvattend systeem voor psychotherapie, coaching en persoonlijke ontwikkeling. Het combineert moderne concepten uit psychotherapie en energiepsychologie met de eeuwenoude wijsheid van heling door middel van woorden. Logosynthese is gebaseerd op het concept van het leven als een energiestroom; het beschrijft hoe deze stroom kan worden geblokkeerd en hoe dergelijke blokkades kunnen worden opgelost. Het model zorgt voor een verrassend zachte verlichting van trauma, angst en andere vormen van emotioneel en fysiek leed. In deze keynote presenteert dr. Lammers de achtergrond, de principes en de methode van logosynthese. Logosynthese® is gemakkelijk te begrijpen voor getrainde professionals in het veld. Deze keynote-lezing leert de basis van logosynthese voor gebruik bij zelfcoaching en begeleide verandering.

Mad in the Netherlands presenteert blogs van een diverse groep schrijvers. Deze berichten zijn bedoeld als een openbaar forum voor discussie over de psychiatrie en haar behandelingen. De geuite meningen zijn die van de schrijvers zelf.

Vorig artikelWakker worden uit die gruwelijke nachtmerrie  – Herstel van acathisie mogelijk?
Volgend artikelDubbelblind: Werking antipsychotica kan zomaar overschat worden