Door Marcello Maviglia (psychiater) en Laura Guerra (doctoraat farmacologie) – 22 november 2024
De inhoud van dit artikel is overgenomen uit onze wetenschappelijke publicatie:
Maviglia M, Hume D, Cooeyate NJ, L. Guerra. Kindling in psychopharmacology: Unveiling an overlooked clinical challenge with significant implications. J Psychol Clin Psychiatry. 2024;15(5):282-290. DOI: 10.15406/jpcpy.2024.15.00793 (1)
Farmacologische interventies in de psychiatrie richten zich niet op de oorzaken van psychisch lijden maar hebben slechts als functie om de symptomen ervan te onderdrukken. In de psychiatrische praktijk wordt een psychotroop medicijn, wanneer het niet het gewenste effect heeft, vervangen door een ander psychotroop medicijn. Hierbij wordt echter te vaak geen rekening gehouden met de tijd die nodig is voor een veilige ontwenning en herintroductie. Ook kan het gebeuren dat nieuwe psychotrope middelen worden toegevoegd om mogelijke ontwenningscrises of bijwerkingen van andere middelen te maskeren (2).
Deze achteloze en oppervlakkige procedures kunnen een enorm leed veroorzaken bij de persoon die de behandeling ondergaat. De psychiater of voorschrijvend arts houdt hier, niet zelden, onvoldoende rekening mee.
Eén van de verschillende effecten die kunnen opdoemen als gevolg van dit soort praktijken is het fenomeen van Kindling ofwel neuronale sensitisatie. De klinische implicaties hiervan kunnen soms verwoestend zijn voor de betrokken persoon en, in de extremere gevallen, zelfs levensbedreigend.
Helaas wordt Kindling zelden als zodanig herkend, wat resulteert in potentiële schade voor de patiënt die wordt onderworpen aan verdere veranderingen in doseringen of medicatie in een poging de symptomen te elimineren.
Definitie van Kindling of neuronale sensibilisatie
Kindling of neuronale sensitisatie is een neurologische aandoening die optreedt na herhaalde episodes van ontwenning van verschillende stoffen, vooral kalmerende middelen, hypnotica, psychotrope medicatie, opioïden en alcohol.
Kindling kent een progressieve verergering van ontwenningsverschijnselen. Als gevolg van Kindling kunnen sommige mensen die de eerste keer weinig moeite hadden om te stoppen met een psychiatrisch middel, veel ergere ontwenningsverschijnselen ervaren als ze opnieuw proberen af te bouwen.
Als het “Kindling-fenomeen” eenmaal is begonnen, kunnen er zeer sterke en destabiliserende reacties ontstaan voor de patiënt wanneer de oorspronkelijke medicatie of andere middelen opnieuw worden geïntroduceerd. Dit proces kan leiden tot verhoogde kwetsbaarheid en psychologische en fysieke stress, hetgeen de verloop van de behandeling voor patiënten met psychische problemen en problemen met verslaving bemoeilijkt.
Wat zijn de klinische implicaties van Kindling?
Veel voorschrijvers herkennen het fenomeen Kindling niet helemaal, en behandelen het bijgevolg niet adequaat door medicijnen toe te voegen in een poging de symptomen onder controle te krijgen.
Deze veranderingen in de behandeling kunnen leiden tot een verdere verergering van de symptomen en een verslechtering van de resultaten telkens wanneer de dosering van patiënten wordt gewijzigd of de medicatie wordt onderbroken.
Kindling is in feite een activeringsreactie die zich uit in symptomen van overstimulatie, zoals gevoelens van elektrische schokken, angst, nervositeit, onrust, paniek. Daarnaast kan akathisia (acathisie) optreden, gekenmerkt door de drang om voortdurend te bewegen om het gevoel van de intense onrust die zij voelen te verlichten.
In extreme gevallen kunnen de symptomen van Kindling convulsies, psychotische episodes en mogelijk zelfs fatale gevolgen hebben (3).
Een verdere complicatie is de overlap van het Kindling-fenomeen met ontwenning. Het is uiterst belangrijk om vast te stellen en te herkennen met welk van de twee verschijnselen men te maken heeft of dat ze wellicht gelijktijdig aanwezig zijn. Dit is nodig om de symptomen tot een minimum te kunnen beperken (4).
Als je te maken krijgt met ontwenningsverschijnselen raden de veiligheidsprotocollen in principe aan om de verantwoordelijke medicatie weer in te nemen totdat er terug emotionele en lichamelijke stabiliteit is bereikt. Daarna kan er vervolgens heel langzaam en geleidelijk opnieuw afgebouwd worden (2).
In gevallen waarin psychotrope middelen zijn verminderd, veranderd of gestaakt en de aard van de symptomen onduidelijk is, is het aan te raden om te proberen het middel dat abrupt werd gestaakt op zéér kleine schaal te herintroduceren. Als de symptomen na de herintroductie afnemen, gaat het waarschijnlijk om ontwenningsverschijnselen en kan binnen een week verdere ophoging plaatsvinden om de symptomen verder te verlichten.
Als de symptomen daarentegen verergeren bij herintroductie, dan is er waarschijnlijk sprake van Kindling. Doordat de herintroductie met een geringe dosering gebeurt, in plaats van met de volledige dosering van voor de verlaging, kunnen de optredende bijwerkingen beperkt blijven (2).
In het geval van Kindling kan ook overgevoeligheid ontstaan voor psychoactieve of activerende stoffen zoals cafeïne, vitamines, alcohol, supplementen of bepaalde voedingsmiddelen, die gevaarlijke reacties kunnen geven. Ook hiervoor geldt: als iemand supplementen of middelen wil gebruiken om de symptomen van Kindling te verlichten, is het raadzaam om te proberen zeer kleine doses van dergelijke voedingsmiddelen of supplementen te introduceren om eventuele nadelige effecten te minimaliseren. Als de herintroductie dan positieve effecten heeft, kan de dosis daarna zo nodig verhoogd worden.
In veel gevallen lijkt het verstrijken van de tijd uiteindelijk de beste oplossing om de symptomen van Kindling te verlichten en te overwinnen (2).
Het belang van meer bekendheid bij voorschrijvers van dit fenomeen
Benadrukt moet worden dat voorschrijvende artsen zich méér bewust moeten worden van het fenomeen van Kindling en de symptomen ervan zodat ze het vroegtijdig kunnen herkennen en de schade ervan kunnen beperken. Het identificeren van risicofactoren, zoals een geschiedenis met meerdere ontwenningsverschijnselen of intermitterend gebruik van bepaalde medicijnen, kan helpen bij het voorspellen en daaruit volgend succesvol aanpakken van mogelijke complicaties. Door de tekenen van Kindling te herkennen – zoals verergerende opwinding of langdurige en complexere ontwenningsverschijnselen – kunnen artsen strategieën voor het beheersen van ontwenningssyndromen optimaliseren (4).
Bovendien is een gezamenlijke aanpak met verschillende zorgverleners, waaronder artsen, therapeuten en ervaringsdeskundigen, essentieel bij het omgaan met de verschillende factoren die samenhangen met Kindling. Een dergelijke samenwerking maakt een holistische therapeutische interventie mogelijk die zowel medische als psychosociale aspecten van patiënten aanpakt.
Effectieve strategieën kunnen bestaan uit het uiterst geleidelijk afbouwen van medicatie en gedegen psychosociale ondersteuning.
***Gepubliceerd op Mad in Italy, 22 november 2024. Vertaald door MitN.***
Bibliografie
(1) Maviglia M, Hume D, Cooeyate NJ. Kindling in psychopharmacology: Unveiling an overlooked clinical challenge with significant implications. J Psychol Clin Psychiatry. 2024;15(5):282-290. DOI: 15406/jpcpy.2024.15.00793.
(3) Kindling – Benzodiazepine Information Coalition (benzoinfo.com)
(4) Overgevoeligheid en Kindling – Symptomen en zelfzorg – Surviving Antidepressants
