Vanaf oktober 2022 moeten psychiaters en psychologen gedetailleerde informatie over het mentale welzijn van patiënten delen met de toezichthouder. De patiënt wordt vooraf geen toestemming gevraagd. De mogelijkheid om bezwaar te maken is er wel. Dit artikel, eerder verschenen op Psychosenet, legt uit hoe.
Door Psychosenet – 17 augustus 2022
Het verzamelen van gegevens wordt gedaan om beter zicht te krijgen op hoeveel zorg patiënten met ongeveer dezelfde problematiek nodig hebben. Dit wordt de zorgvraagtypering genoemd. Met een goede zorgvraagtypering wordt duidelijk wat er nodig is om bepaalde groepen patiënten goed te helpen en dit financieel mogelijk te maken.
Behandelaren hebben grote bezwaren tegen de gang van zaken
Vooral omdat aan de patiënten nooit iets is gevraagd. De behandelaars stellen dat de privacy van de patiënten in het geding is, en dat de gang van zaken, vooral omdat de patiënten er zelf niets over te zeggen hebben, onrechtmatig is. De Autoriteit Persoonsgegevens veroordeelde in 2019 een vorige private databank van Stichting Benchmark GGZ waar soortgelijke zaken speelden. De organisatie hierachter, Akwa GGZ, werd berispt en de databank werd volledig vernietigd. De Autoriteit Persoonsgegevens heeft opheldering gevraagd aan de NZa.
De NZa stelde reeds dat patiëntgegevens allemaal eerst versleuteld en gepseudonimiseerd worden om te zorgen dat de gegevens haast* niet te herleiden zijn. Verder kunnen patiënten bezwaar maken. Als ze dit doen worden hun gegevens niet meegenomen. Patiënten moeten dan een schriftelijke privacyverklaring inleveren bij hun behandelaar. De meeste mensen weten dit echter niet.
(Opmerking MitN*: Gepseudonimiseerde gegevens zijn in theorie koppelbaar aan andere bestanden. De NZa zegt het niet te zullen doen.)
Een groep behandelaren komt in verweer. Ze stellen dat de NZa veel te ver gaat. “Mensen weten niet dat hun psychiater of psycholoog nu moet registreren wat hun seksuele problemen zijn, hoe erg hun verslaving is of aan welke stoornis ze lijden – en dat al die gegevens uiteindelijk bij de NZa belanden.” Dat zegt psychiater en juriste Cobie Groenendijk in Trouw. Groenendijk is samen met andere patiënten, ervaringsdeskundigen en zorgverleners in de GGZ, waaronder Jim van Os, lid van de kritische privacy-groep Stop de benchmark met ROM.
Ongevraagd doorgeven van privacygevoelige data schaadt het vertrouwen in de zorg
Het maakt daarbij niet uit dat de data eerst worden versleuteld. Groenendijk: “Dit brengt behandelaren in problemen, omdat het niet strookt met het medisch beroepsgeheim: wat een patiënt met zijn behandelaar deelt, mag nooit naar buiten gebracht worden. Dat is cruciaal voor de vertrouwensrelatie tussen patiënt en behandelaar. Ik begrijp het als patiënten zich bedrogen voelen als ze hiervan horen.”
Groenendijk raadt patiënten aan bezwaar te maken
Medische gegevens zijn bijzonder gevoelig en mogen alleen gedeeld worden na uitdrukkelijke toestemming van de patiënt. Daar is in dit geval geen sprake van. Groenendijk: “In feite worden met een simpel briefje van de minister de AVG en de Europese richtlijnen voor privacy én het parlement omzeild. Burgers moeten ondertussen wel hun meest persoonlijke gegevens verstrekken.”
Wil je bezwaar maken?
Dat kan met dit formulier (Word).
Je hebt altijd de mogelijkheid om via een privacyverklaring bij je behandelaar aan te geven dat je bezwaar hebt tegen het aanleveren van informatie. Je behandelaar levert dan een aantal informatie-elementen over jou niet aan.
Je kunt het formulier invullen en in het in je dossier op laten nemen.
Daarna wordt het dossier op status “Privacybezwaren” gezet door je behandelaar.
Het getekende formulier hoeft per 2022 niet meer opgestuurd te worden naar de zorgverzekeraar. Alleen opslaan in het medisch dossier is voldoende.
Heb je vragen over het indienen van je bezwaar, of voel je twijfel over je bezwaar, vraag dan informatie bij je behandelaar.
Mad in the Netherlands zal verder niets over dit onderwerp publiceren. Wil je meer informatie over dit onderwerp of op de hoogte blijven? Kijk op de websites van Psychosenet, Stop Benchmark met ROM en de informatiekaart ‘Informatiestromen in het zorgprestatiemodel en privacy’.
***Eerder gepubliceerd op Psychosenet, 17 augustus 2022.***
Mad in the Netherlands presenteert blogs van een diverse groep schrijvers. Deze berichten zijn bedoeld als een openbaar forum voor een discussie over de psychiatrie en haar behandelingen. De geuite meningen zijn die van de schrijvers zelf. Aan bovenstaande informatie kunnen geen rechten worden ontleend.
Laatst geactualiseerd op aanwijzing van Cobie Groenendijk dd 24 augustus 2022
